تحلیل عوامل محدودکننده عملکرد گندم در شرایط گرگان

یکی از مشکلات اساسی تولید گیاهان زراعی در کشور ما اختلاف بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابلحصول (خلا عملکرد) میباشد. بنابراین شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد و خلا عملکرد بسیار حایز اهمیت است. بدین منظور مطالعهای در شهرستان گرگان در ۹۵ مزرعه از ۵ روستا، در دو سال زراعی متوالی ۸۷-۱۳۸۶ و ۸۸-۱۳۸۷ به صورت پیمایشی و براساس روش CPA انجام شد. در این پیمایش کلیه اطلاعات مربوط به عملیات مدیریتی، خصوصیات خاک و گیاه زراعی (شامل ۲۰۰ متغیر) ثبت و اندازهگیری شدند. سپس رابطه بین عملکرد و کلیه متغیرها (با استفاده از رگرسیون گام به گام) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین عملکرد کشاورزان (عملکرد واقعی) و عملکردی که میتوانند برداشت کنند (عملکرد قابلحصول)، ۲۳۴۸ کیلوگرم در هکتار فاصله (خلا) وجود دارد. مشخص شد که میزان مصرف کود پتاسیم قبل از کاشت، میزان کود نیتروژن مصرفی پس از کاشت، شاخص سطح برگ در گردهافشانی، شاخص کلروفیل در گردهافشانی، کل نیتروژن جذب شده توسط گیاه در رسیدگی و طول دوره رشد رویشی گیاه به ترتیب ۲۰، ۱۸، ۱۹، ۱۰، ۱۴ و ۱۹ درصد در ایجاد این خلا نقش دارند. بررسی دادهها نشان داد که شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل و میزان جذب نیتروژن، همگی تحت کنترل مدیریت کود نیتروژن هستند و همچنین طول دوره رشد رویشی توسط تاریخ کاشت کنترل میشود. بنابراین میزان مصرف پتاسیم، مدیریت تغذیه نیتروژن و تاریخ کاشت به ترتیب با ۲۰، ۶۱ و ۱۹ درصد مهمترین عوامل موثر در خلا عملکرد هستند و با بهینهسازی آنها میتوان عملکرد گندم در گرگان را به میزان ۲۳۴۸ کیلوگرم افزایش داد.

کلیدواژه ها:

خلا عملکرد ، گندم ، CPA ، گرگان