شبیه سازی عددی امواج گرانی لختی با استفاده از مدل WRF روی ایران: بررسی موردی

در این پژوهش، تولید و انتشار امواج گرانی لختی روی منطقه ایران مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور برای استخراج ویژگی های موج گرانی لختی مشاهده شده در تاریخ ۷ تا ۹ فوریه ۲۰۱۲ (۱۸ تا ۲۰ بهمن ۱۳۹۰) که همراه با بارش باران و برف مناسب در بیشتر شهرهای کشور بود، این رخداد در یک شبکه با تفکیک متوسط و با استفاده از مدل میان مقیاس WRF شبیه سازی شده است. در این شبیه سازی، میدان واگرایی افقی در حکم کمیت اصلی مورد توجه قرار می گیرد، زیرا اثر جریان زمینه بر رخداد میان مقیاس را نادیده می گیرد و برای گستره همه طول موج ها کاربرد دارد. برآورد مقادیر طول موج قائم و افقی، بسامد و دوره ذاتی، تندی فاز و سرعت گروه امواج نشان­دهنده وجود امواج میان مقیاس با بسامد زیاد است که با طول موج افقی ۱۵۰ تا ۱۷۵ کیلومتر در نواحی شمال­غرب و زاگرس مرکزی و جنوبی، و طول موج افقی ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلومتر در ناحیه تلاقی البرز و زاگرس منتشر می شوند. با هدف شناسایی چشمه های انرژی شرکت کننده در این انتشار، با بهره گیری از قابلیت های مدل WRF، چهار اجرای متفاوت تحت شرایط حذف کوهساری، حذف رطوبت، حذف هم زمان رطوبت و کوهساری و اجرا با فیزیک کامل مسئله صورت می گیرد. در اجرای بدون رطوبت و کوهساری امواج بلند گرانی لختی مشاهده می شوند. در حضور رطوبت، با وجود بازخورد مثبتی که بین رهاسازی همرفت و چرخه جریان جتی به چشم می خورد، نمی توان گفت همرفت به طور مستقیم در راه اندازی موج نقش دارد. اما در اعمال کوهساری، ویژگی های موج از شدت تا دامنه و جهت انتشار آنچنان تحت تاثیر قرار می گیرد که در نهایت نقش برجسته رشته کوه زاگرس در سازمان دهی انتشار موج گرانی لختی مورد بررسی را آشکار می کند.

کلیدواژه ها:

موج گرانی لختی ، شبیه سازی عددی ، میدان واگرایی افقی ، رشته کوه های زاگرس