شناسایی و اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت آینده نگاری علم و فناوری در ایران

هدف: آینده نگاری علم و فناوری فرایندی مشارکتی، زمان بر، پیچیده و دیر بازده است. این ویژگی ها موجب شده است که متولی طراحی و پیاده سازی این فرایند در اکثر کشورها، دولت ها باشند. شناسایی و اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت در فرایند آینده نگاری، می تواند به تصمیم گیری بهتر دولت ها در طراحی و اجرای آن در کشور کمک نماید و تصمیم گیری در زمینه تخصیص بودجه و صرف منابع لازم در این راستا را تسهیل نماید. لذا این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت آینده نگاری علم و فناوری در ایران، به انجام رسیده است.روش: پژوهش حاضر از منظر هدف، در ذیل پژوهش های کاربردی می گنجد. داده ها به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی گرداوری شدند و برای اولویت بندی عوامل از روش «تحلیل شبکه ای» استفاده شده است.یافته ها: برونداد تحلیل شبکه ای داده ها نشان داد که ۴۱ عامل کلیدی، موفقیت آینده نگاری علم و فناوری در ایران را متاثر می سازند که بر پایه آراء خبرگان، ۱۰ عامل برپایی کارگاه های آموزشی در مراحل آغازین فرایند آینده نگاری (۳۳۸/۰)، لحاظ فناوری های نرم (۳۳۲/۰)، تاسیس نهاد یا تیم آینده نگاری (۳۲۹/۰)، الزام دولتی (۳۲۱/۰)، تقویت هوش فناورانه (۳۲۰/۰)، جذابیت در کنار امکان پذیری فناوری ها (۳۱۷/۰)، توجه به حوزه های نوظهور میان رشته ای (۳۱۳/۰)، تکرار فعالیت های آینده نگاری به شکلی قاعده مند (۳۱۱/۰)، تمرکز بر پیامدهای دسته دوم و سوم (۳۰۳/۰) و طرح اولیه (۳۰۱/۰) با وزن نهایی بالاتر از ۳۰/۰ دارای اهمیت بیشتری هستند.نتیجه گیری: توجه ویژه به عوامل کلیدی اولویت دار که بیشترین وزن نهایی را در تحلیل شبکه ای به خود اختصاص داده اند، به تصمیم-گیرندگان و مدیران دولتی متولی فرایند آینده نگاری علم و فناوری در ایران توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

آینده نگاری ، آینده نگاری علم و فناوری ، اولویتبندی عوامل ، تحلیل شبکه ای ، تصمیم گیری