آوان، اولین رقم زیتون با عملکرد بالای روغن در مناطق نیمه گرمسیری ایران

بررسی سازگاری ارقام مختلف زیتون در شرایط اقلیمی استان خوزستان نشان داده است که بسیاری از ارقام تجاری تحت تاثیر گرمای منطقه قرار گرفته و عملکرد میوه و به ویژه روغن آنها به شدت کاهش می ­یابد. از سال ۱۳۷۷ چندین پروژه به نژادی جهت دستیابی به ارقام سازگار زیتون با مناطق نیمه گرمسیری کشور در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی ­آباد اجرا شد. در منابع ژنتیکی مورد ارزیابی، تک درختی (رقم آوان) با روند تجمع روغن متمایز از سایر ژنوتیپ ­ها شناسایی شد. ارزیابی­ های اولیه نشان داد که تجمع روغن در رقم آوان دو مرحله­ ای بوده و میزان روغن در آن از مرز ۲۰ درصد نیز فراتر رفت، در صورتی که میزان روغن در سایر ارقام مثل رقم زرد و زیتون محلی دزفول، به ندرت به مرز ۱۰ درصد می رسد. در سال ۱۳۸۶ نهال­ رقم آوان جهت ارزیابی­ های بیشتر، در شهرستان باغملک واقع در شرق استان خوزستان کشت شد. نتایج آزمایشات در باغملک نیز توانایی بالای تجمع دو مرحله ­ای روغن در رقم آوان را ثابت کرد. متوسط عملکرد درختان شش ساله رقم آوان ۱۷ کیلو­گرم میوه با میزان روغن ۲۱ درصد بود. درصورتی که میزان روغن در رقم ماوی (محلی باغملک) ۱۰/۵ درصد و در رقم کنسروالیا کمتر از ۱۰ درصد بود. این بررسی­ ها نشان داد که آوان یک رقم زیتون سازگار در مناطق نیمه­ گرمسیری با توانائی تولید ۵ تا ۷ تن میوه و ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلوگرم روغن با تراکم ۵۰۰ درخت در هکتار می باشد. استفاده از این رقم در مناطق نیمه گرمسیری کشور مانند شرق استان خوزستان، جنوب استان ­های فارس و کرمانشاه و مناطق مشابه، می تواند عملکرد روغن در هکتار را ۳۰۰  تا ۴۰۰ کیلو­گرم افزایش دهد. آوان به تنش­ های زنده و غیر زنده تحمل بالایی داشته و تاکنون هیچ گونه علائم خسارت آفات و بیماری­ ها و هم­چنین آفتاب سوختگی و خشکیدگی سرشاخه ­ها دیده نشده است.

کلیدواژه ها:

زیتون روغنی ، کیفیت روغن ، مناطق نیمه گرمسیری ، عملکرد