نگاهی به برنامه درسی پنهان در مدارس

هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی اهمیت، نقش و جایگاه برنامه درسی پنهان تدوین و گردآوری شده است. برای این منظور ابتدا مفهوم برنامه درسی پنهان، مقایسه، عوامل شکل گیری، تاریخچه، ابعاد و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفته است. روش: در نگارش تحقیق حاضر از روش فراترکیب استفاده گردید. برای این منظور ابتدا چندین واژه مرتبط با موضوع تحقیق از جمله؛ برنامه درسی، برنامه درسی پنهان، برنامه درسی مستتر انتخاب شدند و در مرحله اول با جست جو در پایگاه های اطلاعاتی معتبر SID ،CIVILICA ، MAGIRAN ،NOORMAGZ ، ENSANI. IR بیش از ۸۹ مقاله مرتبط با موضوع تحقیق گردآوری شد، درمرحله دوم ۶۱ مورد از مقاله هایی که به موضوع تحقیق ارتباط بیشتری داشتند گزینش و ما بقی حذف شدند، در نهایت در مرحله سوم با گزینش دقیق تر مقالات مرتبط، ۲۵ مقاله به عنوان منبع اصلی تحقیق انتخاب شدند. نتایج: برنامه درسی پنهان برخلاف برنامه درسی برنامه ریزی شده، از قبل طراحی و پیش بینی نشده است. در برنامه درسی برنامه ریزی شده همه چیز مشخص است و آنچه که در فرایند یاددهی و یادگیری اتفاق می افتد، انتقال داده و اطلاعات موجود در کتب درسی از طریق معلم به فراگیر صرفا در محیط رسمی کلاس درس است. محدوده برنامه درسی پنهان از کلاس درس و محیط رسمی فراتر بوده و حتی بیرون از مدرسه را در بر می گیرد. بدین صورت که دانش آموزان چیزهای جدیدی از دوستان خود یاد می گیرند، رفتار و شخصیت معلم و همسالان روی آنها تاثیر می گذارد، درگروه های مختلف دوستانه عضو می شوند، نقش های اجتماعی جدیدی می پذیرند، فرهنگ های مختلف مناطق و خانواده ها در تقابل باهم تفکرات جدیدی را ایجاد می کند، رابطه اجتماعی دانش آموزان گسترش می یابد، مسئولیت پذیری را یاد می گیرند، با اندیشه های مختلف آشنا می شوند، به همکاری و تعاون علاقه مند می شوند و درنهایت اجتماعی تر می شوند. این نوع از برنامه درسی به هیج وجه قابل پیش بینی و کنترل نیست و سایه به سایه برنامه درسی برنامه ریزی شده وجود دارد.

کلیدواژه ها:

برنامه درسی ، برنامه درسی پنهان ، برنامه درسی برنامه ریزی شده ، معلم ، دانش آموز.