تاثیرپذیری از دیگران و الگوی مصرف منزلت گرا در شهروندان کاشان، سال ۱۳۹۶

۱. محسن نیازی    دکتر علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران، (نویسنده مسئول) ۲. اکبر ذوالفقاری   دکتر علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور، یزد، ایران  ۳. نیره جاویدانی   دکتر علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، همدان، ایران مقدمه: در دهه اخیر، الگوی مصرف و توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی رفتار مصرف کنندگان توجه بسیاری از صاحبنظران علوم را به خود معطوف داشته است. دراین ارتباط در دوره معاصر، پدیده جدیدی ظهور یافته است که مصرف نه به سبب نیاز، بلکه بنا به عوامل دیگری چون کسب پرستیژ، وجهه و تاثیر نفوذ دیگران شکل می گیرد. بر این اساس، هدف اساسی این مقاله شناسایی الگوی مصرف منزلت گرا و نیز چگونگی ارتباط و تعامل هر یک از متغیرهای تشخص پذیری، تاثیرپذیری از دیگران و مصرف بدون توجه به نقش الگوی مصرف منزلت گرا در جامعه آماری موردمطالعه است. روش: این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و داده های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه توام با مصاحبه جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان ۱۵ سال به بالای شهر کاشان در سال ۱۳۹۶ بوده است که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد ۶۰۵ نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به روش تصادفی انتخاب و بررسی شده اند. یافته ها: نتایج وجود رابطه منفی بین مصرف بدون توجه به نقش و مصرف منزلت گرا و نیز رابطه مثبت بین متغیرهای تشخص پذیری و تاثیرپذیری از نفوذ دیگران با میزان مصرف منزلت گرا را نشان داده است. علاوه بر آن، نتایج تحلیل مسیر میزان تاثیر هر یک از متغیرهای مصرف بدون توجه به نقش، تاثیرپذیری از نفوذ دیگران و تشخص پذیری بر متغیر مصرف منزلت گرا را به ترتیب به میزان ۳۸/۰-، ۲۳۱/۰، ۰۸/۰ نشان داده است. بحث: نتایج تحقیق با مباحث نظری صاحبنظران و یافته های تحقیقات محققان در این زمینه قرابت و همخوانی دارد. همچنین، بسیاری از صاحبنظران بر نقش میزان تاثیرپذیری از نفوذ دیگران بر مصرف منزلت گرا تاکید کرده و این امر در تحقیقات متعددی که توسط پژوهشگران صورت گرفته است مورد تایید قرار گرفته است. علاوه بر آن، نقش تشخص پذیری یا تمایل به منحصربه فرد بودن در مصرف منزلت گرا در رویکردهای نظری و پژوهشی صاحبنظران و محققان مختلف مورد تایید قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

Status Consumption ، Individualistic Orientation ، Role-Relaxed Consumption ، Consumer Susceptibility to Interpersonal Influence ، Pattern of Consumption ، الگوی مصرف ، تاثیرپذیری از دیگران ، تشخص پذیری ، مصرف بدون توجه به نقش ، مصرف منزلت گرا