رابطه بین مردسالاری و خشونت خانگی علیه زنان در شهر کوهدشت

مقدمه: خانواده مهم­ترین نهاد اجتماعی است که از دیرباز مورد توجه فرهنگها، ادیان و اقوام مختلف بوده است. این نهاد نقش موثری در تربیت فرزندان و انتقال فرهنگ، آداب و باورها  به نسلهای آینده دارد. اما بروز خشونت در خانواده و به خصوص علیه زنان سبب ناسازگاریهای می­شود که این نهاد اجتماعی را در ایفای نقش خود دچار مشکل می­کند. یکی از شیوه­های اعمال خشونت در خانواده، خشونت خانگی علیه زنان است از دیدگاه تاریخی از زمانی که انسان بر روی این کره­ی خاکی زندگی را آغاز کرد خشونت خانگی علیه زنان وجود داشته است ولی شدت و ضعف آن در جوامع و فرهنگهای گوناگون متفاوت بوده است. مردسالاری، یک روش سنتی در اداره خانواده است که در بیشتر موارد منجر به خشونت خانگی علیه زنان می­شود و به شیوه­های مختلفی از قبیل حساس بودن به ظاهر زن، آزار زن به گونه­های مختلف، طبیعی بودن پرخاشگری مردان نسبت به زنان و ... خود را نشان می­دهد. هدف این مقاله بررسی رابطه بین مردسالاری و خشونت خانگی علیه زنان است. روش: مطالعه حاضر با روش پیمایش در بین ۱۹۴ نفر از زنان متاهل شهر کوهدشت که بر اساس روش های نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی نظام مند انتخاب شده بودند، انجام شده است. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه محقق­ساخته است. روایی پرسشنامه با اعتبار محتوا  تائید گردید و پایایی را با آزمون آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار دادیم که میزان آن برای خشونت خانگی علیه زنان ۸۹۰/۰ و مردسالاری ۶۸۵/۰ برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها نرم­افزار SPSS۲۱ مورد استفاده قرار گرفت. به طوری که برای توصیف داده­ها از درصد فروانی و برای تبیین داده­ها از ضریب همبستگی پیرسون و سپس به تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر متغیرها پرداختیم. یافته ها:  بر طبق یافته­های توصیفی میانگین سنی پاسخگویان ۴۴/۳۵سال بود و در زمینه تحصیلات ۷/۲۱ بی سواد و ۳/۷۸ باسواد بودند. از بین چهار بعد روانی، فیزیکی، مالی و جنسی خشونت خانگی علیه زنان، خشونت روانی با میانگین ۲۸/۲۹ بیشترین و خشونت جنسی با میانگین۲۲/۱۳ کمترین میزان خشونت را به خود اختصاص دادند. از نتایج یافته­ها مشخص شد که مردسالاری همبستگی مثبت و رابطه معناداری با خشونت خانگی علیه زنان دارد. به طوری که با افزایش حاکمیت مردسالاری خشونت نسبت به زنان افزایش می­یابد و با کاهش سلطه مردسالاری خشونت نسبت به زنان نیز کاهش می­یابد. ولی دو متغیر تحصیلات و سن زن و مرد هر چند که همبستگی مثبتی با خشونت خانگی علیه زنان دارند ولی رابطه­ معناداری بین آنها مشاهده نشد. بحث: بنابراین بر اساس یافته­های پژوهش، این تصور غلط عامه مردم که برابری زن و مرد سبب پایین آمدن منزلت مردان می­شود به حاکمیت فرهنگ مردسالاری در خانواده و جامعه تداوم می­بخشد و زمینه را برای افزایش خشونت خانگی علیه زنان فراهم می­کند. از طرفی همانطور که خانواده اولین مکانی است که شخصیت فرزندان در آن شکل می­گیرد و فرزندان والدین و بزرگترها را به عنوان الگوی خود قرار می دهند؛ لذا جو حاکم بر خانواده و نحوه برخورد والدین با همدیگر بر روی رفتار فرزندان در آینده تاثیرگذار است. به نوعی فرزندان پسر با مشاهده رفتار مردسالارانه یاد می­گیرند که در آینده خود نیز جهت دستیابی به خواسته­هایشان، نسبت به همسر و اعضای خانواده­ خود از خشونت استفاده کنند. و فرزند دختر نیز با مشاهده رفتار مردسالارانه می­آموزد که بیشتر مطیع باشد و خشونت را به عنوان حق طبیعی که مرد بر روی او اعمال می­کند بپذیرند. از این رو توصیه می­شود با آموزش و آگاه­سازی خانواده­ها با استفاده از رسانه و شبکه­های اجتماعی و برجسته­سازی عواقب مردسالاری از سلطه آن بر محیط خانواده جلوگیری شود. که در نتیجه کاهش مردسالاری در خانواده از خشونت نسبت به زنان نیز کاسته خواهد شد و خانه به محیط امن و کانون گرمی برای همسر و فرزندان تبدیل می­شود.

کلیدواژه ها:

An Investigation into the Relationship between Patriarchy and Violence against Women in Koohdasht ، خشونت جنسی ، خشونت خانگی علیه زنان ، خشونت روانی ، مردسالاری ، نمونه گیری خوشه ای