طراحی الگوی مطوب مدیریت درس پژوهی در مدارس متوسطه

هدف: درس پژوهی، پژوهش مشارکتی معلمان در مدرسه و کلاس درس است. بر همین مبنا هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی و ارائه  الگوی مدیریت درس پژوهی در مدارس متوسطه می باشد. روش: این پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی با دو نوع رویکرد کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی، با ۱۲ نفر از خبرگان در حوزه مدیریت آموزشی مصاحبه های نیم ساخت یافته انجام گرفت. سپس با استفاده از تحلیل کیفی داده بنیاد، تعدادی مفاهیم استخراج و کدگذاری شاخص ها انجام پذیرفت. یافته ها: پارادایم های حاصل از تحلیل کیفی داده بنیاد عبارتند از: شاخص های مقوله شرایط علی شامل یادگیری اجتماعی، بهسازی روابط بین افراد، تسلط بر عملکرد روانی اجتماعی، شناخت ارزش های اجتماعی و تقویت مهارت های فردی و بین فردی. شاخص های مقوله پدیده محوری شامل احترام و اعتماد متقابل، استقلال و همکاری میان اعضاء، تبادل و انتقال دانش، اشتیاق و الهام بخشی، استفاده از ارزش های متنوع ارزشیابی، رعایت حقوق متقابل، تکریم معلمان و تعهد و حق شناسی. شاخص های مقوله زمینه ای شامل شاخص های تشویق و ترغیب به نوآوری، تلاش جهت ارتقاء مهارت ها، ارتقاء مسئولیت پذیری معلمان، آموزش واقع گرایانه، آموزش اکتشافی، آموزش مبتنی بر حل مسئله و آموزش تفکر انتقادی. شاخص های مقوله مداخله گر شامل فقدان زیربنای آموزشی مناسب، محدودیت زمانی، عدم تطبیق استانداردها با رویکرد استاد-شاگردی نوین و نبود مشوق یا حمایت های سازمانی. شاخص های مقوله راهبردها و اقدامات شامل توانمندسازی معلمان، توجه به قوانین آموزشی، تجهیزات آموزشی، ارزیابی و سنجش توانایی های شاگرد، تسلط علمی و سواد معلمان بر مطالب درسی، داشتن اطلاعات عمومی مناسب، کاربردی و به روز، سازمان دهی مطالب، تمرکز آموزش بر روی بیان دانش و اطلاعات، برقراری ارتباط و تعامل دوطرفه، رعایت استانداردهای آموزشی و به روزرسانی آن، استفاده از روش های تدریس نمایشی و توسعه فردی و اجتماعی در فراگیران. شاخص های مقوله پیامدها شامل تربیت نیروهای متخصص، ماهر و حرفه ای، تقویت روحیه کارآفرینی، لذت بخش شدن فرآیند یادگیری، افزایش کارایی و توسعه اجتماعی و کاهش هزینه ها. نتیجه گیری: الگوی ارائه شده کمک می کند تا معلمان را در فرآیند طرح سوال، برنامه ریزی، عمل، مشاهده فعال، بازخورد و بازاندیشی و یادگیری گردهم آورد و به تبادل نظر، تجربه و یادگیری از یکدیگر ترغیب سازد.

کلیدواژه ها:

درس پژوهی ، مدیریت درس پژوهی ، آموزش و پرورش متوسطه ، رویکرد آمیخته