مطالعه مقایسه ای ارایه های گچبری فضای میانسرای خانه های دوره قاجاریه و پهلوی اول شیراز

تزیینات معماری در جداره میانسرای خانه های شیراز از تنوع بسیاری در نوع تزیین برخوردار است. و از انواع گچبری، کاشی کاری، کارهای چوبی و سنگی و آجر کاری در بدنه برای خلق بیان تازه ای از بنا و همچنین نقش عملکردی هر جز استفاده شده است. این تزیینات در خلال گذر از دوره های مختلف دچار تغییراتی شده اند. در خانه های شیراز نیز در گذر از دوره قاجاریه و رسیدن به دوره پهلوی اول ، هم فضای میانسرا تغییر حالت داده و طراحی جدید پذیرفته و هم تکنیک و نقش تزیینات دچار تحول شده اند. در این مقاله با مقایسه تزیینات گچی فضای میانسرای خانه های دوره قاجار و پهلوی اول شیراز سعی در پیدا کردن شباهت ها و تفاوت های هر جز از تزیینات را دارد که به وسیله آن می توان به نحوه تغییرات در طول این زمان پی برد. با مطالعه و تحلیل در این باره و مقایسه جز به جز آرایه های گچی علاوه بر شناخت نقوش استفاده شده در هر دو دوره و دسته بندی آن در مشخص شدن سیر تحول نیز کمک می کند. از طرفی چون تا به حال فرم گونه های دو دوره شیراز بررسی نشده و بسیاری از خانه ها رو به تخریب است، در بازشناسی خانه ها و هنر هنرمندان آن زمان کمک می کند. این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و تطبیقی - تاریخی است که به وسیله مطالعات کتابخانه ای، برداشت و بررسی میدانی و تجزیه و تحلیل از طریق مقایسه داده ها انجام شده است. بر مبنای مطالعه و مقایسه انجام شده در این مقاله، نتیجه ای که حاصل می شود بدین صورت است که در خانه های قاجاری در هنر گچبری از حیث کاربری، میزان استفاده و تکنیک تا حدودی شباهت وجود دارد ولی از نظر شکل و فرم متفاوتند. بااین حال در هر دودوره خانه های باشکوهی ساخته شده است. که دارای شخصیت و زیبایی منحصر به فردی هستند.

کلیدواژه ها:

خانه های شیراز ، آرایه های گچبری دوره قاجار دوره پهلوی اول ، فضای میانسرا