علل شکل گیری و سیرتحول کالبدی شهر ری از پیدایش تا دوره پهلوی

شکلگیری هسته اولیه شهرها غالبا به دلیل موقعیت قرارگیری ، عوامل سیاسی، اقتصادی، و شرایط مساعد طبیعی بوده است؛ اماشیوه ادامه حیات شهرها و عوامل موثر بر رشد آنها، قابلبث و بررسی است که در هر دوره تاریخی براساس شرایط موجود وسیاست شهرسازی حکومت ها، در آن زمان و مکان، ساختار شهر ر ا دچار تحول می کند. بررسی این عوامل در پژوهش های گذشتهعموما به صورت کلی بوده، درحالی که تفاوت های فرهنگی، اجتماعی و طبیعی شهرهای مختلف کشور، شناخت آنها ر ا مستلزم مطالعهدقیق تاریخ در مقیاسی خرد کرده است. اهداف این پژوهش شناخت دقیق شهر ری ، سیر تحولات تاریخی آن و عوامل تاثیرگذار برتغییرات کالبدی شهر است. در همین راستا چرایی شکلگیری هسته اولیه شهر، چگونگی تاثیر عوامل طبیعی، اقتصادی، نظامی وسیاسی در ادامه حیات شهر و تاثیرگذاری مسیرهای تجاری بر شهر، مورد بررسی قرارگرفته اند. در بنای شهر ری اختلاف بسیار بودهاست. در طول تاریخ با نام های متعدد از آن یاد شده است. بعد از حفاریهای اشمیت در سال ۱۹۳۵ م ، آغاز سکونت در ری ر ا بهپنج هزار سال ق.م بیان کرده اند. از زمان آریایی ها که خانه ها در حوالی آب و آتش مقدس ساخته می شدند؛ شهردر کنار آب و هوایمطلوب شکل گرفته و گسترش می یافت. شهر ری مادی به دلیل دژهای محکم در استحکامات غرب کوه طبرک دراختیار پادشاهانشکل گرفت و به طبع مردم عادی در اطراف آن سکونت گزیدند. در دوره ساسانیان به دلیل قرار داشتن در مسیر راه ابریشم که ازشرق به چین و از غرب به اروپا می رفت رونق بسیار گرفت. با ورود اسلام و حاکمان متعدد و قدرت طلبی حاکمان، ری از حوالی کوهطبرک و چشمه علی در شمال غرب به سمت جنوب شرق گسترش یافت. ری تا زمان حمله مغول ها که شهر ویران شد؛ از نظرتجاری، بازرگانی و صادرات پارچه و انواع میوه شهرت داشت. پس از حمله مغول در دوره های بعدی اندکی بازسازی شد اما تا زمانصفویه و پایتختی تهران ری در سایه تهران محو شد و پس از آن در دوره قاجار و پهلوی فقط به جهت حرم عبدالعظیم از ری دیدن می کردند.

کلیدواژه ها:

شهر ری ، اسامی ری ، دوره های تاریخی ، ساختار فضایی شهر ، سیر تحول شهر.