عوامل اقتصادی موثر بر اجزای درآمد مالیاتی ایران در بستر تحریم های اقتصادی

در مطالعه حاضر به بررسی عوامل اقتصادی موثر بر اجزای درآمد مالیاتی ایران در بستر تحریم های اقتصادی با بکارگیری مدل تحلیل عاملی اکتشافی و مدل غیرخطی NARDL طی دوره ۱۳۹۶-۱۳۵۸ پرداخته شده است. برای بررسی درآمدهای مالیاتی از سه نوع درآمد مالیاتی شخصی، شرکتها و  درآمد گمرکی در قالب سه مدل استفاده شد. مطابق با نتایج مدل تحلیل عاملی اکتشافی، ۴ عامل اول از متغیرهای مطالعه، ماهیت متغیر نماینده تحریم را دارند و از بین شاخص ها، قیمت کالاهای وارداتی و شاخص قیمت کالاهای صادراتی دارای بیشترین نقش در عاملها هستند. همچنین مطابق با نتایج تخمین مدل غیرخطی NARDL؛ در بلندمدت متغیرهای سهم درآمدهای نفتی و تحریم تاثیر مثبت و معنی دار بر درآمد مالیاتی شخصی دارد. همچنین متغیر تولید ناخالص داخلی سرانه در بلندمدت تاثیر منفی و معنی دار بر درآمد مالیاتی شرکتها دارد. و در نهایت، در بلندمدت اثر متغیرها بر درآمد گمرکی مطابق با مبانی نظری می باشد ولی از نظر آماری معنی دار نمی باشد. با توجه به شرایط اقتصادی کشور در زمان تحریم لازم است که تغییرات منسجم در ساختار و نظام مالیاتی اتفاق بیافتد.

کلیدواژه ها:

نوسانات نرخ ارز ، تحریم های اقتصادی ، درآمد مالیاتی ، مدل تحلیل عاملی اکتشافی ، مدل غیرخطی NARDL