رهیافت روش شناسانه به نقش سلفی گری در عقل ستیزی و امنیت زدایی/سیدهاشم هاشمی

یکی از پیچیده ترین و تاثیرگزارترین رهیافت های روشی در تاریخ اسلام روش و رویکرد سلفی گری است. سلفی گری تلفیقی از روش و نظریه است. مهمترین ویژگی روش سلفی گری عقل ستیزی و انکار عقلانیت فلسفی، فقهی، کلامی و عرفانی است. سلفی گری از منظر روش شناسی با سرکوب عقلانیت در دام بدویت فکری و اعتقادی افتاده و با انکار تاویل و تفسیر متن و تنها فهم از طریق روش فهم ظاهرگرایانه از مفاهیم دینی معرفت زدایی نموده است. سلفی گری از حیث اعتقادی برای فهم معارف دینی تنها منبع قابل اعتماد مراجعه به سنت سلف و تعبد به روایات و احادیث صدر اسلام را می داند. سلفی گری با انکار معرفت عقلی، فلسفی، کلامی و عرفانی و انکار روش های مرسوم فقهی و اجتهادی مرجعیت را از امامان فقهی اهل سنت سلب می نماید و کسانی را وارد حوزه فتوایی می نماید که فاقد اهلیت فتوا هستند. در واقع رویکرد عقل ستیزانه سلفی گری و انکار روش های فهم دین و حجت شمردن سنت سلف همچنان که در تاریخ اسلام منجر به جدال با تفکر عقلی و فلسفی گردید، در تاریخ معاصر نیز فقدان روش های علمی و فکری سلفی گری را در تقابل با تجدد قرار داده است. سلفی گری به عنوان نظریه که تابع الگوی سلف است هرنوع دستاوردهای سیاسی و اجتماعی جدید را که در شکل دولت های ملی است با سنت سلف در تضاد می داند و تنها دولت شرعی، دولت تغلبی از نوع اموی را می داند. رویکرد تمرکززدایی از فقه اهل سنت و مغایر دانستن اندیشه و باور فرقه های اسلامی با سنت سلف، موجب شده تا سلفی گری با اعلان جهاد به بخش امنیت ستیز در جهان اسلام تبدیل شوند. عقل ستیزی و انکار عقلانیت اجتهادی و برتر دانستن الگوی سلف و جمود بر ظاهر روایات از سلفی گری جریان تخریب و تکفیر و ترور ساخته است. این تحقیق سلفی گری را بستر ظهور فرقه گرایی، عقل ستیزی و امنیت زدایی دانسته و آن را از دو منظر روش و نظریه مورد بررسی قرار داده است.

کلیدواژه ها:

سلفی گری ، امنیت ، فرقه گرایی ، تجدد ، عقل