بررسی معماری ونقوش مسجد سلطانی کاشان واستفاده از آن در طراحی لباس

هر اثر تاریخی به وجهی محصول فرهنگ زمانه با پشتوانه پیشینه خود در تاریخ تمدن و فرهنگ بشری است . چنان که هر پدیده تاریخی و فرهنگی خشتی از بنای عظیم فرهنگ زمانه خود و گام ی به آینده تمدن ی و فرهنگ ی است ، کاشان دربردارنده یازده مسجد تاریخی است . این مساجد در کنار بناها و مجموعه ها ی دیگر، بخشهای مهمی از پیکر ه بازار را تشکیل میدهند و عالوه بر این در شکلگیری هویت بازار نیز نقش دارند . از عوامل موثر در شکوه و زیبایی معماری ایران به ویژه در دوران اسلامی به تزیین و آرایش بناها م ی توان اشاره کرد . مسجد مدرسه امام خمینی از شاهکارهای معمار ی دوره قاجار در شهر کاشان می باشد . مقاله پیش رو به دنبال هدف مطالعه در زمینه ی تزیینات آجری است که نتایجی قابل رجوع و کاربردی داشته باشد . در این بنای مهم که تماما دارای تزیینات آجری هستند موضوعی حائز اهمیت است که می تواند گامی در بهبود زمینه ای از علوم معماری باشد . همچنین بازخوانی نقش این بنای عظیم در گسترش دانش و فرهنگ اسلامی در منطقه موثرخواهد بود. پس نگاه ی به اهمیت جایگاه مسجد در اسلام و پیشینه تاریخی و فرهنگی کاشان خواهیم داشت ، سپس به بنای مسجد سلطانی کاشان که از بزرگترین مدرسه طلبه نشین کاشان می باشد و به مدرسه شاه معروف و از بناهای فتحعلی شاه قاجار )۱۲۵۰ - ۱۲۱۲( می باشد پرداخته خواهد شد . ساختمان آن از سال ۱۲۲۱ تا ۱۲۲۹ ه .ق. به سرپرستی میرزا ابوالقاسم اصفهانی که از طرف حاجی حسین خان صدر اعظم عهده دار حکومت کاشان بوده به انجام رسیده ، آنگاه امر تولیت و تدریس و تصدی موقوفات مدرسه نیز به حاجی مال احمد نراقی واگذار گردیده است . بررسی و مطالعه در نقوش کاشی کاری این بنا می تواند باعث بازشناسی هویت فرهنگی این بنا شود . با توجه به خالء نسبی علمی تحقیقاتی در رابطه با معماری مدارس تاریخی کشورمان بخصوص در بحث تزیینات ، پژوهش حاضر بر آن بوده است تا با استفاده از روش توصیفی وکاربردی و انجام تحقیقات کتابخانه ای در عرصه آرایه های معماری این بنا و تحقیقات میدان ی به ارزیابی و تحلیل نقوش ونمادهای این بنای شاخص معماری دوره قاجار در کاشان بپردازد . تمامی نقاشی ها و کاشی کاری های موجود در مسجد مدرسه امام خمینی مستعد به کارگیری در طراحی و دوخت لباس های اسلامی بوده که در این پژوهش به آن پرداخته شد و نمونه هایی طراحی شده و یک نمونه نیز دوخته شده است . یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشتر تزیینات به کار رفته درکاشی کاری مسجد مدرسه امام خمینی تحت تاثیر هنرهای تزئینی غرب و فضا ی فرنگی مآبی به صورت طبیعت گرا ، غیر انتزاعی و تقلیدی می باشند ، نقوشی همچون گل و گلدان، گل و مرغ و استفاده از گل و برگهای طبیعی مانند گل زنبق و گل فرنگ ونقوش پرندگان به چشم می خورد.

کلیدواژه ها:

معماری ، نقوش ، مسجد مدرسه امام خمینی کاشان