تحلیل نقش دوگانه بهره برداری از محصولات غیرچوبی در جنگل های شبانکاره در استان کرمانشاه

باتوجه به فرهنگ و امکانات هر منطقه، شدت و روش بهره برداری از جنگل در شرایط مختلف جغرافیایی می توانند متفاوت باشند. این عامل بر کمیت و کیفیت محصولات و نقش تخریبی و یا حفاظتی بهره برداری تاثیرگذار است. پژوهش پیش رو با هدف بررسی نقش دوگانه درآمدی- حفاظتی بهره برداری از محصولات غیرچوبی جنگل در سامان عرفی روستای شبانکاره از توابع شهرستان روانسر در استان کرمانشاه انجام شد. رویکرد کلی این پژوهش، کمی و ازنظر روش گردآوری داده ها، توصیفی (غیرآزمایشی)- پیمایشی بود. ۱۱۱ نفر از سرپرستان خانوار، جامعه نمونه را تشکیل می دادند. میانگین درآمد ناخالص سالانه حاصل از محصولات غیرچوبی در هر خانوار مورد مطالعه ۷۷/۶۴۸۵۰۹۶ تومان به دست آمد. این نتایج نشان دهنده اهمیت جایگاه محصولات غیرچوبی و نقش مکملی آن ها در بهبود معیشت بهره برداران هستند. در افرادی که محصولات غیرچوبی را به صورت گروهی برداشت می کردند، میانگین رتبه ای بهره برداری ۷۵/۵۷ به دست آمد. این عدد نسبت به کسانی که در قالب انفرادی بهره برداری می کردند، بیشتر بود. باتوجه به نتایج تکنیک تحلیل عاملی، رعایت اصول صحیح بهره برداری با واریانس ۱۹/۱۵، مدیریت و نظارت بر اصول و زمان مناسب بهره برداری ها با ۷۱/۱۴ و افزایش حساسیت به وضعیت جنگل با ۳۷/۸ درصد، بیشترین تاثیر را در نقش حفاظتی بهره برداری از محصولات غیرچوبی جنگل داشتند. هم اکنون، جنبه تخریبی بهره برداری از این محصولات، پررنگ تر از جنبه حفاظتی آن است. به طورکلی، با اصلاح ساختار های بهره برداری می توان نقش حفاظتی برداشت از محصولات غیرچوبی را تقویت کرد.

کلیدواژه ها:

برداشت ، پایداری ، تخریب ، توسعه روستایی ، جنگل نشینان