بررسی هیدرولیک جریان در پروژه ی پخش سیلاب کوثر به منظور تعیین فاصله ی بین کانال های پخش

یکی از نیازهای اساسی در طراحی پروژه­های پخش سیلاب بررسی هیدرولیک جریان و ارایه­ی راهکار تعیین فاصله­ی کانال­های پخش در شرایط محیطی گوناگون است. نقش این کانال­ها کاهش قدرت کنشی جریان سطحی بوده و فاصله­ی بین آن­ها باید به گونه­ای طراحی شود که پیش از رسیدن مقادیر تنش برشی و سرعت جریان به آستانه­ی فرسایش، به وسیله­ی خاکریز پایین دست کاهش یابد. از سوی دیگر در پروژه­های پخش سیلاب پارامترهای محیطی گوناگونی نظیر شیب اراضی، بافت خاک، پوشش گیاهی و مقاومت برشی سطح خاک بر هیدرولیک جریان موثر بوده و لازم است با مراجعه به طبیعت و شبیه­سازی جریان سطحی تاثیر پارامترهای محیطی را به گونه­ی واقعی بررسی نمود. هدف از این پژوهش بررسی هیدرولیک جریان در پروژه­های پخش سیلاب و تعیین فاصله­ی مناسب بین کانال­های پخش در شرایط محیطی یکی از عرصه­های مهم پخش سیلاب در گربایگان فسا بوده است. در این پژوهش از یک دستگاه فلوم صحرایی از جنس آهن سیاه به طول ۱۲۰ متر، عرض ۴/۰ متر و ارتفاع دیواره­ها ۲۵/۰ متر استفاده شد و با شبیه­سازی جریان سطحی به ارتفاع ۱/۰ متر پارامترهای شدت جریان جاری در فلوم و عمق متوسط جریان در مقاطع عرضی متوالی به گونه­ی مستقیم اندازه­گیری شده و سایر پارامترها از جمله میانگین سرعت جریان، تنش برشی جریان، عدد فرود و عدد رینولدز با استفاده از معادله­های موجود محاسبه شده­اند. نتایج این پژوهش نشان می­دهد، پارامترهای هیدرولیکی جریان نظیر سرعت متوسط و تنش برشی جریان در امتداد شیب اراضی افزایش می­یابد. نمودار تغییرات این پارامترها در طول بستر فلوم خطی و یکنواخت نبوده بلکه متناسب با مقاومت برشی سطح خاک تغییر کرده است. نوع و شکل جریان اغلب متلاطم و زیر بحرانی بوده و تنها در انتهای بستر فلوم که سرعت جریان افزایش می­یابد، جریان فرا بحرانی شده و شرایط به تدریج برای شروع فرسایش فراهم می­شود. در این پژوهش تنش برشی بیشینه در فاصله­ی حدود ۷۵ متری از ابتدای فلوم تشکیل شده است و اگر تنش برشی جریان به عنوان پارامتر فرسایندگی جریان فرض شود، پیشنهاد می­شود این طول به عنوان فاصله­ی بین کانال­های پخش در ایستگاه کوثر در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

Flood Water Spreading ، Hydraulic Flow Investigation ، The Khosar Research Station ، Field Flume and Spreading Channel Distances. ، پخش سیلاب ، بررسی هیدرولیک جریان ، فلوم صحرایی ، ایستگاه تحقیقاتی کوثر و فاصله ی بین کانال های پخش