پاسخ تعدادی از ارقام زراعی، توده های بومی گندم نان و دو گونه آژیلوپس به نماتد مولد زخم ریشهPratylenchus neglectus

نماتدهای مولد زخم جنس Pratylenchus  بین ۱۰ نماتد مهم انگل گیاهی دنیا قرار دارند. خسارت اقتصادی آن­ها به عنوان سومین گروه خسارت­زا، گاهی تا ۸۵ درصد نیز می­رسد. در این تحقیق، پاسخ ۱۰۰ توده­ بومی گندم نان بهاره، ۲۰ رقم زراعی و دو گونه Aegilops tauschii و Ae. cylindrica به نماتد مولد زخم P. neglectus تحت شرایط گلخانه­ای در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده­ها براساس مدل ریاضی تجزیه واریانس یک طرفه انجام و برای مقایسه میانگین­ها از آزمون حداقل اختلاف معنی­داری (LSD) در سطح احتمال ۵ درصد استفاده شد. نتایج نشان داد تلقیح با نماتد منجر به کاهش معنی­دار در شاخص­های رشدی ژنوتیپ­ها گردید. اثر ژنوتیپ و آلودگی با نماتد روی همه صفات فنوتیپی در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار بود. براساس فاکتور تولیدمثل ژنوتیپ­ها به پنج گروه با RF <۳۶/۰ (مقاوم)، ۵۸/۰ – ۳۶/۰ (نیمه مقاوم)، ۸۱/۰ – ۵۸/۰ (متحمل)، ۰۳/۱ – ۸۱/۰ (نیمه حساس) و RF >۰۳/۱ (حساس) تقسیم شدند.  ده ژنوتیپ (۲/۸ درصد) به عنوان حساس، ۱۲ ژنوتیپ (۸۳/۹ درصد) به عنوان نیمه حساس، ۳۰ ژنوتیپ (۵۹/۲۴ درصد) به عنوان متحمل، ۴۹ ژنوتیپ (۱۶/۴۰ درصد) به عنوان نیمه مقاوم و ۲۱ ژنوتیپ (۲۱/۱۷ درصد) به عنوان مقاوم شناسایی شدند. ارتباط مستقیمی بین شاخص­های مربوط به نماتد (RF و تعداد نماتد به ازای وزن ریشه) و شاخص­های رشدی گیاهان بعد از آلودگی با نماتد مشاهده گردید به طوری که هر چقدر شاخص­های نماتدی بیشتر بود، شاخص رشدی گیاهان کمتر شد، این موضوع نمایانگر تاثیر معنی­دار نماتد بر ژنوتیپ­های مورد مطالعه بود.

کلیدواژه ها:

آزمون حداقل اختلاف معنی داری ، حساسیت ، شاخص های فنوتیپی ، فاکتور تولیدمثل ، مقاومت