ارزیابی صفات مهم فیزیولوژیکی ارقام مروارید و فلات گندم نان تحت فلزات سنگین کادمیوم و جیوه

آلودگی محیطی ناشی از فلزات سنگین به­دلیل تجزیه­ناپذیری یک نگرانی اصلی در خاک­های کشاورزی است که امنیت غذایی را تهدید می­کند. کادمیوم و جیوه از جمله دو آلاینده خطرناک و سرطان­زا به شمار می­روند که در اکوسیستم­های طبیعی میزان آن توسط فعالیت­های انسانی افزایش یافته و منجر به کاهش تولید پروتئین، غیر­فعال­سازی برخی از آنزیم­ها، ایجاد اختلال در انواع واکنش­ها و اعمال سلولی و باعث توقف رشد و نمو می­شوند. از آنجایی­که آلوده­شدن زمین­های زراعی با فلزات سنگین از یک طرف منجر به کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و از طرف دیگر تهدیدی جدی برای سلامت انسان است، نیازمند توجه بیشتری است. لذا هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر کشت مجدد بذور گندم حاصل از تیمار فلزات سنگین کادمیوم و جیوه بر برخی پارامترهای مورفوفیزیولوژیکی دو رقم گندم است. بدین منظور آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتور اول ارقام گندم (مروارید و فلات) و فاکتور دوم تیمارهای آزمایشی شامل کلرید جیوه (با غلظت ۱۰ و ۲۰ میکرومولار)، کلرید کادمیوم (۵/۰ میلی­مولار) و برهمکنش کادمیوم با جیوه در دو سطح (۱۰ میکرومولار جیوه با ۵/۰ میلی­مولار کادمیوم، ۲۰ میکرومولار جیوه با ۵/۰ میلی­مولار کادمیوم) همراه با گیاه­چه­های شاهد بودند. یافته­ها نشان داد که تحت تنش فلز سمی جیوه و برهمکنش کادمیوم با جیوه میزان قند محلول و پروتئین کل، فعالیت آنزیم کاتالاز افزایش یافته اما از فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان پراکسیداز و پلی­فنل اکسیداز در رقم فلات کاسته شد. نتایج بیانگر آن است که بذور حاصل از تیمار برگی کادمیوم، جیوه و برهمکنش این فلزات سنگین و کشت مجدد این بذور می­تواند با تغییر در ویژگی­های فیزیولوژیک بر عملکرد خود تاثیر بگذارد. به­طور کلی رقم مروارید تحت تنش کلرید جیوه و کلرید کادمیوم و برهم­کنش آن­ها، واکنش بهتری نسبت به رقم فلات از خود نشان داد. بنابراین بر­اساس نتایج این آزمایش گلخانه­ای تداوم تحقیقات در شرایط مزرعه ضروری به نظر می­رسد.

کلیدواژه ها:

Antioxidant enzymes ، Mercury chloride ، Cadmium ، Wheat ، Yield ، نزیم های آنتی اکسیدان ، کلرید جیوه ، کادمیوم ، گندم ، عملکرد