فضیلت گرایی از دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه

اساسی ترین پرسش اخلاق این است که: "چه کاری خوب است؟". سه پاسخ بنیادین به این پرسش در سه مکتب وظیفه گرا، نتیجه گرا و اخلاق فضیلت طبقه بندی شده است. از میان این سه گونه ی اخلاق، اخلاق فضیلت در دوره مدرنیسم مورد توجه پژوهشگران و اندیشمندان اسلامی و غیراسلامی بوده و به عنوان یک دیدگاهی فراتر از دو دیدگاه رایج (وظیفهگرا و نتیجهگرا)، مورد تدقیق دقیق قرار گرفته است؛ می توان گفت اخلاق فضیلت نظریه ای غالب نزد امام علی(ع) و عارفان است. برای مثال آنجا که امام (ع) در نهج البلاغه، حکمت ۳۲ نقل شده: " فاعل الخیر خیر منه، و فاعل الشر شر منه (شهیدی،۱۳۷۸، ص۱۲۲). و نیز در حکمت ۱۹۸"و چون گفته ی خوارج را شنید که حکومت جز از آن خدا نیست، فرمود: سخن حقی است که بدان باطلی را خواهند . (شهیدی،۱۳۷۸،ص۴۲۰). که مصداق اخلاق فضیلت می باشد. در این نوشتار تحقیقی شاخصه های فضیلت گرایی با بخشی از نظام اخلاقی نهج البلاغه مقایسه و فضیلت گرایی از منظر آن حضرت مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت مشخص گردید وظیفه گرایی و نتیجه گرایی آن حضرت با آنچه در فلسفه مدرن شناخته می شود متفاوت است و از گفته های ایشان چنین استتناج می گردد که رویکرد اخلاق فضیلت گرا به نظر ایشان نزدیک تر است.

کلیدواژه ها:

امام علی(ع) ، نهجالبلاغه ، اخلاق ، اخلاق فضیلت ، عامل اخلاقی.