ارائه الگوی اثرگذاری تورش رفتاری اتکا و تعدیل بر قضاوت حسابرسان بورس تهران

سوگیری های رفتاری نوعی انحراف از واقعیت ها در تصمیم گیری یا قضاوت محسوب می شود، که عملکردهای فردی را تحت تاثیر قرار می دهد. این موضوع در حرفه حسابرسی نیز مستثنا نیست و حسابرس شیفته و مجذوب یک ویژگی یا خصیصه از عملکرد شرکت یا صاحبکار دچار این سوگیری می شود و باعث می گردد، تا قضاوت وی دچار انحراف از واقعیت شود. بر این اساس تاکنون در پژوهشی الگویی مبتنی بر تورش رفتاری اتکا و تعدیل بر قضاوت حسابرسان در ایران مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا هدف این مطالعه ارائه الگوی اثرگذاری تورش رفتاری اتکا و تعدیل بر قضاوت حسابرسان بورس تهران می­باشد. این پژوهش در ابتدای سال ۱۴۰۰ اجرایی شد. در این مطالعه از روش تلفیقی کمی و کیفی جهت ارائه مدل تحقیق استفاده شده است. در بخش کیفی از خبرگان حوزه­ حسابرسی با استفاده از روش گلوله برفی سوال شده است. در بخش کمی، از تکنیک­های دیمتل فازی و تحلیل سلسله مراتبی جهت استخراج مدل بهره گرفته شده است. در نهایت نیز با استفاده از فرم معادلات ساختاری به تحلیل عاملی تاییدی مدل پرداخته شد. در مرحله اول، تعداد ۲۵ مفهوم در چارچوب ۴ مقوله از مصاحبه با خبرگان استخراج گردید. در مرحله دوم، مفاهیم به ۲۰ عدد کاهش یافتند. مقوله­ها شامل؛ عوامل فردی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی تورش‎های رفتاری می­باشند. بر اساس نتایج روش دیمتل مشخص شد که تجربه اثرگذارترین و فرهنگ سازمانی اثرپذیرترین مولفه می­باشد. بر اساس رویکرد تحلیل سلسله مراتبی، عوامل اقتصادی با امتیاز ۳۵۸/۰، بالاترین امتیاز را در بین دیگر مولفه­ها به دست آورده است. معیارهای عوامل فردی با امتیاز ۳۴۶/۰، تورش‎های رفتاری با امتیاز ۱۷۳/۰ و عوامل اجتماعی با امتیاز ۱۲۳/۰ در اولویت های بعدی قرار دارند. مدل استخراج شده با استفاده از تحلیل عامل تاییدی نیز مورد تایید قرار گرفته است. در نهایت نیز بر اساس نتایج حاصله، پیشنهاداتی ارائه گردید.

کلیدواژه ها:

Auditors Judgment ، Behavioral Bias ، Reliance and Adjustment ، Hierarchical Analysis ، Dimtel Technique ، Data Foundation Theory Approach. ، قضاوت حسابرسان ، تورش های رفتاری ، اتکا و تعدیل ، تحلیل سلسه مراتبی ، تکنیک دیمتل رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد.