برآورد تولید بذر مازودار (Quercus infectoria) درجنگلهای بانه

بذر درختان بلوط یک منبع مهم برای تغذیه گونه ­های مختلف جانوری، مصارف سنتی و همچنین استقرار زادآوری طبیعی در جنگل به حساب می ­آید. در پژوهش پیش رو، برآورد کمی بذر مازودار (Quercus infectoria Oliv.) در جنگل­های روستای کانی برد شهرستان بانه، استان کردستان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا به منظور آگاهی از وضعیت عمومی منطقه، ۲۰ قطعه ­نمونه ۴۰۰ متر مربعی (۲۰×۲۰ متر) به روش تصادفی منظم انتخاب و مشخصه ­های قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، دو قطر بزرگ و کوچک تاج درختان به تفکیک گونه برداشت شد. برای برآورد کمی بذر محدوده ­ای به مساحت ۸۰ هکتار انتخاب شد و ۸۰ اصله درخت در دو طبقه قطری (کمتر از ۲۵ و بیشتر از ۲۵ سانتی­متر) و در چهار جهت جغرافیایی اصلی (درمجموع هشت سطح) گزینش شدند. همه بذرهای روی درخت در آبان ۱۳۹۲ با استفاده از چوب دستی برداشت و جمع ­آوری شد و وزن آن­ها با استفاده از ترازو در عرصه اندازه­ گیری شد. از هر درخت به طور تصادفی ۵۰ عدد بذر انتخاب شد و طول، عرض و وزن آن­ها اندازه­ گیری شد. نتایج نشان داد که جهت های جغرافیایی اثر معنی­ داری بر مشخصه ­های کمی درختان و مقدار تولید بذر نداشتند، اما درختان موجود در جهت ­های شمالی و شرقی بذرهای بزرگتر و سنگین­تری نسبت به جهت­ های جنوبی و غربی تولید می نمایند. قطر درخت نیز اثر معنی دار بر تولید بذر داشت و با افزایش قطر، تولید بذر نیز افزایش می یابد. به طورکلی، میانگین تولید بذر ۱/۹ کیلوگرم برای هر درخت مازودار بود که مقدار آن از صفر تا ۱۹/۸۷ کیلوگرم و شمار آن از صفر تا ۳۰۸۸ برای هر درخت متغیر بود. نتایج این بررسی نشان از سال بذردهی ضعیف برای توده ­های مورد بررسی داشت و نتایج به دست آمده می ­تواند در مدیریت و برنامه ­ریزی توده ­های جنگلی غرب و همچنین ارزیابی توان تولید بذر این جنگل­ها مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بذر بلوط ، جنگلهای زاگرس ، جهت های جغرافیایی ، شمار بذر ، وزن بذر