تحلیل محتوای کمی و بررسی استناد منقولات روایی و غیرروایی کتاب مصباح الشریعه

مصباح­الشریعه و مفتاح­الحقیقه کتابی است حدیثی با محتوای عرفانی و اخلاقی که برای اولین­بار از سوی ابن­طاووس معرفی شده است. نگارنده این کتاب هیچ گاه مشخص نبوده است. بر این اساس در پژوهش حاضر، با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی، عرضه محتوای کتاب به منابع اصیل روایی و تاریخی و عرفانی صورت گرفته تا میزان اعتبار استنادهای آن به­دست آید. یافته های مبتنی بر این روش نشان می دهد از صد حدیث ابتدای باب ها هیچ یک در­ منابع دیگر وجود ندارد و مصباح در نقل آن ها متفرد است؛ از احادیث متن باب ها ۶۸ مورد قابل ردیابی، در منابع دیگر بوده و ۴۵ مورد وجود ندارد؛ و از منقولات غیرمعصومان نیز ۱۲ مورد در منابع دیگر وجود داشته، اما ۱۵ مورد دیگر در کتاب دیگری نیامده است؛ و درمجموع ۶۷ درصد از کل منقولات کتاب در آثار دیگر وجود ندارد. علاوه بر این، در انتساب یک قول به افراد، میان مصباح با سایر کتب اختلافات چشم­گیری قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

انتساب روایت ، تحلیل کمی ، تحلیل محتوایی ، کتاب های امامان ، مصباح الشریعه