بررسی تاثیر فشار روانی بر برخی از متغیرهای سیستم ایمنی با توجه به نقش سرسختی روانشناختی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان فشار روانی ، سر سختی (چالش ، تعهد و کنترل ) به عنوان منبع مقاومت در برابر فشار روانی با سیستم ایمنی بدن است . جامعه مورد مطالعه شامل دو گروه از دانشجویان پسر و دختر سال پنجم و ششم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در سال تحصیلی ۷۸-۷۷ بوده است . تعداد کل جامعه پژوهش شامل ۳۴۰ نفر است . دانشجویان سال ششم پزشکی در امتحان پیش انترنی شرکت می کنند و در حقیقت با موقعیتی فشارزا مواجه می شوند، در حالیکه دانشجویان سال پنجم پزشکی در امتحان مزبور شرکت نمی جویند. از میان هر دو گروه ، افرادی که مایل به همکاری نبوده و یا مبتلا به اختلالات و شرایطی بوده اند که سیستم ایمنی آنها را مخدوش می ساخت از جامعه پژوهش حذف شدند. در نهایت دو نمونه همسان حاصل شد. گروه آزمایشی (امتحان ) شامل ۱۴۷ نفر و گروه گواه (بدون امتحان ) شامل ۱۵۵ نفر بود. پس از توزیع پرسشنامه سرسختی میان دو گروه ، تعداد ۱۰ نفر از افراد واجد سرسختی بالا و ۱۰ نفر از افراد واجد سرسختی پائین از هر دو گروه برگزیده شدند. بدین ترتیب نمونه مورد بررسی شامل ۴۰ نفر بود. گروه آزمایشی (امتحان ) و گواه (بدون امتحان ) هر کدام شامل ۲۰ نفر بود، که تعداد ۱۰ نفر واجد سرسختی بالا و ۱۰ نفر واجد سرسختی پائین در هر دو گروه وجود داشته است . سپس نمونه برداری خونی از افراد گروه آزمایشی به مدت نیم ساعت قبل از امتحان و در افراد گروه گواه ، در همان زمان اما در شرایط عادی به عمل آمد. متغیرهای ایمنی مورد مطالعه شامل سلول T کمکی (CD۴)، سلول Tمهاری / انهدامی (CD۸)، نسبت  ایمونوگلوبولین (M (IgM و هورمون کورتیزول بود. این تغیرها، به صورت کمی مطالعه و ثبت شدند. نتایج حاصل آشکار ساخت که سرسختی با متغیرهای CD۴، نسبت  و IgM دارای رابطه مثبت و معنی دار بود. مولفه تعهد با متغیرهای CD۴ و نسبت  دارای رابطه مثبت و معنی دار بود. همچنین مولفه کنترل با متغیر CD۴ دارای رابطه مثبت و معنی دار بود. اما مولفه چالش فقط با متغیر IgM، دارای رابطه مثبت و نزدیک به سطح معنی داری بود. همچنین میان سیستم ایمنی دو گروه آزمایشی (امتحان ) و گواه (بدون امتحان ) تفاوت معنی داری از لحاظ هورمون کورتیزول وجود داشت . میان سیستم ایمنی افراد واجد سرسختی بالا و پایین در دو متغیر CD۴ و IgMتفاوت معنی داری وجود داشت . از سوی دیگر، تفاوت معنی داری میان افراد واجد سرسختی بالا و پائین در دو گروه آزمایشی و گواه از لحاظ متغیرهای IgM و کورتیزول وجود داشت . با مقایسه این نتایج می توان نتیجه گرفت که سرسختی در ارتباط میان فشار روانی حاد ناشی از امتحان ، بر دو متغیر IgM و کورتیزول به طور معنی داری دارای نقش تعدیل کننده ای بود. همچنین ، نقش ویژگی تعهد در سرسختی و سیستم ایمنی ، از دو مولفه دیگر یعنی چالش و کنترل بیشتر است .

کلیدواژه ها:

فشار روانی ، سرسختی ، سیستم ایمنی ، تعهد ، چالش ، مهار یا کنترل ، منبع مقاومت ، روان - عصب ایمنی شناختی ، سلول /Tکمکی ، سلول Tمهاری / انهدامی ، مارکر ، ایمونوگلوبولین