بررسی ابعاد و شاخصه های فقهی شریعت، طریقت، حقیقت و سماع در مکتب عرفا و متصوفه و آثار تربیتی آن

در این پژوهش به بررسی فقهی شریعت ، طریقت ، حقیقت و سماع در مکتب متصوفه از منظر فقهای امامیه پرداخته است. در واقع این پژوهش در باب یکی از مسائل اساسی عرفان و تصوف اسلامی یعنی شریعت، طریقت، حقیقت و سماع است. شریعت را اوامر و نواهی فرستاده شده از سوی پروردگار برای راهنمایی بندگان می دانند. طریقت را هم راه و روش مخصوص سالکان که مشتمل بر احوال و مقامات است تعریف کرده اند و حقیقت را عرفا آخرین منزل سلوک می دانند که به سختی قابل توصیف است. اکثر عرفا این مرحله را توام با حیرت می دانند. ما در این پژوهش در پی فهم ماهیت و ارتباط بررسی فقهی شریعت ، طریقت ، حقیقت و سماع در مکتب عرفا و متصوفه از منظر فقهای امامیه هستیم. واژه های شریعت، طریقت و حقیقت و سماع در عرفان و تصوف اسلامی یک سابقه طولانی دارد. اما نکته مهم اینجاست که عرفای مکاتب گوناگون نظرات متفاوتی در این خصوص مطرح کردند. برخی از آنها شریعت را فقط در مراحل ابتدایی سلوک لازم می دانند و عارفی که به حقیقت واصل شود را بی نیاز از رعایت مناسک شریعت می دانند، اما برخی معتقدند انجام امور ظاهری شریعت هیچگاه از گردن انسان ساقط نمی شود حتی اگر عارف به مرحله حقیقت رسیده باشد.

کلیدواژه ها:

شریعت ، طریقت ، حقیقت ، سماع.