اثر کودهای آلی و زیستی بر ویژگی های مورفولوژیک و عملکرد دانه گیاه لوبیا یام مکزیکی (Pachyrhizus erosus (L.) Urban)

با توجه به اینکه گیاه لوبیا یام مکزیکی (Pachyrhizus erosus (L.) Urban) گیاهی جدید در ایران است می تواند به عنوان یک گیاه خوراکی دو منظوره و دفع آفات مورد استفاده قرار گیرد. لذا مطالعه حاضر به منظور تعیین بهترین تیمارهای کودی و تاثیر آن بر صفات مورفولوژیکی و عملکرد دانه گیاه لوبیا یام مکزیکی در منطقه گرم و نیمه خشک انجام گرفت. آزمایش به صورت بلوک های کامل تصادفی در شش تکرار در شهرستان کازرون اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد، کود زیستی EM (۴۰ لیتر در هکتار)، کود آلی ویناس (۸۰ لیتر در هکتار) و ترکیب کود زیستی- آلی بود (حد مطلوب کودی، بر پایه نیاز تغذیه ای گیاه و بر اساس نتایج آزمایشات پیشین، مشخص شد). نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تیمارهای کودی بر ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد بذر در غلاف، قطر ساقه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، رنگیزه های فتوسنتزی و پروتئین دانه گیاه لوبیا یام مکزیکی در سطح احتمال ۱% معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که در تیمار ترکیبی کود آلی ویناس و کود زیستی EM وزن تر و خشک بوته (به ترتیب ۶۷/۶ گرم و ۲۶/۸ گرم)، ارتفاع بوته (۵۶/۱ سانتی متر)، تعداد بذر در غلاف (۶/۴۳ عدد)، تعداد غلاف در بوته (۶/۳۰ عدد)، عملکرد بیولوژیک (۴۹۲۹ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (۵۲۷ کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (۱۰/۷ %)، غلظت رنگیزه های a، b و کل و کارتنوئید (به ترتیب ۹/۸۳، ۳/۴۳، ۱۳/۵ و ۳/۲۸ میلی گرم بر گرم وزن تر) و پروتئین دانه (۳۴/۱ %) نسبت به شاهد افزایش نشان دادند. همچنین قطر ساقه  بیشترین درصد تغییر را نسبت به شاهد نشان داد. نتایج آزمایش نشان دهنده برتری تیمار کود آلی و زیستی در حد مطلوب (۴۰ و ۸۰ لیتر در هکتار) و نیز پاسخ مثبت گیاه لوبیا یام مکزیکی نسبت به این کودها بود.

کلیدواژه ها:

Plant height ، pods/plant ، Stem diameter ، Chlorophyll ، Harvest index ، Grain protein ، ارتفاع بوته ، تعداد غلاف ، قطر ساقه ، کلروفیل ، شاخص برداشت ، پروتئین دانه