تغییرات فضایی تراکم ساختمانی و شناسایی عوامل تاثیر گذار (مورد مطالعه: شهر بیجار)

گسترش شهرها و در پی آن اتخاذ سیاست متراکم سازی، مقوله تراکم را به عنوان یکی از مهمترین مولفه های تعیین کننده مسائل شهری مطرح نموده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تحلیل فضایی تراکم شهر بیجار و شناسایی عوامل تاثیر گذار بر آن است. پژوهش حاضر با نگرش توصیفی- اکتشافی و پیمایشی، تغییرات انواع تراکم و تحولات فضایی آن ها در شهر بیجار را در دو مقطع زمانی ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵ مورد تحلیل قرار داده است. با استفاده از داده های بلوک های آماری، روند تغییرات شاخص ها و توزیع آن ها در سطح شهر بررسی شده است. برای تحلیل های آماری و نمایش گرافیکی نقشه ها از نرم افزارهای Spss ،Excel،GIS استفاده شده است. طبق نتایج میان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در شهر بیجار رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد و تحلیل لکه های داغ نشان داد کانون تراکم ساختمانی که در سال ۱۳۸۵ در نواحی مرکزی و محدوده های شمالی، جنوبی و شرقی شهر بوده است در سال ۱۳۹۵ به سمت جنوب غربی و محدوده شمال غربی شهر کشیده شده است. در سال ۱۳۸۵ در حدود ۱۱/۱۰ درصد از مساحت و ۲۴/۸۹ درصد از جمعیت شهر در پهنه تراکم بالای ساختمانی قرار داشتند که این میزان در سال ۱۳۹۵ به ۱۲/۱۳ درصد از مساحت و ۳۱/۵۹ درصد از جمعیت شهرافزایش یافت. طبق نتایج، رابطه معکوسی میان تراکم و فاصله از مرکز شهر وجود دارد، به طوری که با فاصله از مرکز شهر از میزان تراکم کاهش می یابد، همچنین ضریب۲ Rنشان داد در سال ۸۵ تقریبا ۶۰ درصد تغییرات تراکم توسط متغیر فاصله از مرکز تبیین می شد اما این مقدار در سال ۹۵ کاهش یافته و به ۵۰ درصد رسیده است، کاهش این مقدار نشان دهنده گسترش توزیع فضایی ساخت و ساز در سطح محله ها، در دوره اخیر است. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون وزنی هم نشان می دهد، سه متغیر قیمت زمین در قسمت غربی و جنوب غربی، تراکم جمعیتی در قسمت های شمالی، مرکزی و جنوب غربی و متغیر فاصله تا مرکز محله در قسمت غرب و جنوب غربی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در میزان تراکم ساختمانی شهر بیجار هستند.

کلیدواژه ها:

تغییرات فضایی ، تراکم ساختمانی ، رگرسیون وزنی فضایی ، بیجار