بررسی عوامل بازدارنده رفتار خرید مواد غذایی ارگانیک

مقدمه: امروزه بمنظور پاسخگویی به نیاز غذایی جمعیت رو به رشد، سیستم­های کشاورزی با بکارگیری فناوری های نوین، تولیدات خود را به­صورت کمی افزایش داده­اند. این افزایش تولیدات اگرچه توانسته تا حدودی مشکل کمی غذا را حل کند، اما همواره با پیامدهای زیست محیطی نامطلوب و بروز مشکلاتی در مورد وضعیت سلامت انسان­ها و دیگر موجودات زنده در اثر کاهش کیفیت مواد غذایی همراه بوده است. این امر موجب افزایش نگرانیها در رابطه با مسایل بهداشتی، ایمنی و محیط­زیست در تولید و مصرف موادغذایی شده است. بر این اساس، مصرف­کنندگان به دنبال محصولات متنوع با کیفیت بالاتر و سالم تر هستند. اگرچه تقاضا برای غذای ارگانیک و سالم در حال افزایش است، اما این محصولات در راه ورود به سبد مصرفی خانوارها با مشکلاتی روبه رو هستند. روش: در این مطالعه به بررسی عوامل بازدارنده مصرف کننده در برابر مصرف مواد غذایی ارگانیک با استفاده از چارچوب نظری تئوری مقاومت در برابر نوآوری پرداخته شده است. داده­های مورد نیاز با جمع­آوری ۱۰۰ پرسش نامه در سال ۱۳۹۹ از  شهروندان خوزستانی جمع­آوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده­های جمع­آوری شده از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته­ها: نتایج مطالعه نشان داد مانع ارزش بر رفتار خرید مصرف کنندگان اثری منفی و معنادار دارد. به بیان دیگر، قیمت نقش تعیین کننده ای بر رفتار خرید مصرف کنندگان دارد. از این رو، هرچه تفاوت قیمت بین محصولات غذایی ارگانیک و محصولات جایگزین بالاتر باشد می­تواند اثر منفی بر خرید مصرف کنندگان از این محصولات بگذارد. یکی دیگر از موانعی که بر خرید مصرف کننده تاثیر گذار است، مانع استفاده می باشد. به این معنی که دسترسی به اطلاعات مواد غذایی ارگانیک و مراکز فروش تاثیر معناداری در خرید مواد غذایی ارگانیک دارد. هم چنین، نتایج نشان داد که باوجود اثر معنادار ریسک و عدم اعتماد مصرف کنندگان نسبت به این محصولات، تمایل به مصرف این محصولات در مصرف­کنندگان مشاهده می­شود و مصرف کنندگان این محصولات را نسبت به محصولات سنتی سالم­تر می­دانند. نتیجه­گیری: بر اساس نتایج بدست­آمده اطلاع و آگاهی از مراکز فروش، درج قیمت منطقی برای این دسته از محصولات، افزایش تعداد فروشگاههای مواد غذایی ارگانیک برای سهولت در دسترسی مصرف­کننده به این محصولات و ایجاد اقداماتی نظیر عرضه و ارائه محصولات در نمایشگاهها برای معرفی محصول و جلب اعتماد آنها می­تواند اثر مثبتی بر رفتار خرید این مصرف­کنندگان داشته باشد.

کلیدواژه ها:

مقاومت مصرف کننده ، غذای ارگانیک ، تئوری مقاومت در برابر نوآوری