واکاوی کارکرد ترجمه در انعکاس گفتمان مدرنیته در آثار میرزا فتحعلی آخوندزاده

ترجمه در مراحل مختلف تاریخی در جوامع مختلف، کارکردی آگاهی بخش داشته است و به ویژه در حوزه فعالیت های سیاسی و اجتماعی اصلاح گرانه، زمینه آشنایی روشنفکران را با رویه های سیاسی و اجتماعی در جوامع دیگر فراهم ساخته است. روشنفکران ایرانی در دوره منتهی به مشروطه ، که عمدتا در جوامع همسایه اقامت داشته اند، از طریق ترجمه با تحولات این جوامع آشنا شده اند و کوشیده اند تا از طریق ترجمه و تالیف برخی اصلاحات در جهت پیشرفت جامعه را به جریان بیندازند. در پژوهش های بسیاری درباره نقش روشنفکران در فرایند انتقال مدرنیته به ایران، گزاره هایی کلی بدون توجه به دقایق متنی در آثار روشنفکری و تحلیل آن ها از منظر ویژگی های گفتمان مدرن ارائه شده است. اما در این پژوهش کتابخانه ای، کوشش می شود تا با نگاهی دقیق تر به آثار آخوندزاده به عنوان آثاری برآمده از ترجمه که به نوعی ترجمان مدرنیته محسوب می شوند، به تحلیل این آثار از منظر چگونگی انعکاس گفتمان مدرن در آن ها و کارکردگرایی ترجمه و تالیف در دوره منتهی به مشروطه پرداخته شود. تحلیل این آثار نشان می دهد که هر چند ترجمه نقشی اثرگذار در آگاه سازی روشنفکران از برخی تحولات در جوامع غربی و همسایه داشته است، به انعکاس دقیق و کامل گفتمان مدرن در آثار روشنفکری این دوره نینجامیده است.

کلیدواژه ها:

دوره ی مشروطه ، گفتمان مدرنیته ، میرزا فتحعلی آخوندزاده ، ترجمه ، کارکردگرایی