مطالعه ای در برداشت های گوناگون خبرگان قانون اساسی ۱۳۵۸ از مفهوم تفکیک قوا

تنظیم حقوقی قدرت سیاسی شاخصه شکلی حقوق اساسی قلمداد می شود. اصل تفکیک قوا یکی از اصول بنیادینی است که می-تواند قدرت سیاسی را تنظیم کند. از این منظر، مهم است که خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸ چه نگرش ها و قرائت هایی از مفهوم تقکیک قوا داشته اند. شناخت آراء خبرگان قانون اساسی در مورد اصل تفکیک قوا در مجلس خبرگان قانون اساسی پیوند وثیقی با گنجاندن و وضع این اصل در قانون اساسی دارد. بر این اساس، در نگاشته پیش رو نویسندگان کوشیده اند، در سایه ی بررسی نظری مبانی اصل تفکیک قوا در غرب و نظام های حقوقی اسلامی، دیدگاه ها و برداشت های خبرگان قانون اساسی را در مجلس خبرگان قانون اساسی با آن نسبت سنجی نمایند تا بدین سان، درک وسیع و ژرفی از مفهوم تفکیک قوا در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی و اصول تصویبی مرتبط به دست آورند. این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی نتیجه گرفته است که در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی یازده برداشت گوناگون از مفهوم تفکیک قوا وجود داشته است. بر پایه این یازده برداشت گوناگون، به استثنای دو برداشت، خبرگان قانون اساسی نگرش نوینی به محتوای مفهوم تفکیک قوا نداشتند و از همین رو اصول ساختاری تفکیک قوا به طور نسبی و متفاوت در قانون اساسی جلوه گر شد. به تعبیری، مبانی و فواید تفکیک قوا توسط خبرگان قانون اساسی به طور کلی مردود نشد اما به صورت تمام و کمال نیز در قانون اساسی تجلی نیافت. در فرجام پژوهش، پیشنهادی به نهاد بازنگری قانون اساسی ایران جهت تکمیل و اصلاح اصول مذکور در راستای اهداف غایی مفهوم تفکیک قوا ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

مفهوم تفکیک قوا ، استقلال قوا ، خبرگان قانون اساسی ، مشروح مذاکرات قانون اساسی