پیامدهای تغییر اقلیم بر زراعت گندم دیم و ارتباط آن با رانت در ایران

مقدمه و هدف: امروزه، تغییر اقلیم در کوتاه مدت و بلندمدت یکی از پرچالش­ترین مباحث دنیاست. اثرات منفی تغییر اقلیم بر کشورهای با اقلیم خشک تر و درآمد پایین­تر شدیدتر است. به­علاوه، تاثیرگذاری تغییرات اقلیم بر محصولات دیم به دلیل جبران­ناپذیر بودن اثرات با تغییرات آبیاری، بیشتر است. بر این اساس، این مقاله با هدف بررسی پیامدهای تغییر اقلیم و ارتباط آن با رانت برای محصول گندم دیم انجام گرفته است. مواد و روش­ها: برای بررسی وجود ارتباط غیرخطی تغییر اقلیم با رانت گندم دیم، با استفاده از اطلاعات زراعی طی سال­های ۹۶- ۱۳۸۱ و داده­های هواشناسی، رهیافت ریکاردین و تکنیک پانل­دیتا به­ کار گرفته شد. یافته­ها: بر اساس مدل اثرات ثابت، بارش تجمعی برداشت، مجذور دمای فصل برداشت، دمای پاییز، بارش تجمعی فصل پاییز، حاصلضرب دما و بارش تجمعی خردادماه اثر مثبت و معنی­دار و حاصلضرب دما و بارش فصل برداشت، دمای خرداد و مجذور دمای فصل برداشت اثر منفی و معنی­داری بر رانت داشته­اند. به­­علاوه، با افزایش دمای فصل برداشت ارتباط غیرخطی تایید می­شود. با افزایش یک درجه دمای برداشت  تا نقطه بحرانی ۳/۳۶ درجه سانتی­گراد، رانت ۰۶/۰ درصد افزایش می­یابد و با افزایش دما بعد از این نقطه بحرانی، کاهش خواهد یافت. بحث و نتیجه­گیری:  توسعه ارقام مقاوم به کاهش بارندگی و دمای بالا می­تواند به جلوگیری از کاهش رانت کمک کند. به علاوه، با توجه به آسیب پذیری کشور در قبال تغییراقلیم، آموزش و راهبری در تمام زیر بخش های اقتصادی و تدوین یک برنامه جامع و اقدام عملی جهت تطبیق و مقابله با این پدیده برای کاهش اثرات سوء آن ضروری است.

کلیدواژه ها:

تغییرات اقلیم ، اثرات نهایی ، گندم دیم ، داده های تلفیقی