ارزیابی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی با استفاده از تحلیل رابطه خاکستری

امروزه برخورداری متوازن و رعایت تعادل و برابری در دست­یابی به شاخص­های توسعه در کلیه ابعاد آن، به خصوص در سطح منطقه­ای در کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشور ما یکی از چالش­های اصلی دست­یابی به توسعه پایدار با توجه به اصول تعریف شده برای آن است. در این راستا هدف از این پژوهش، ارزیابی و اولویت­بندی شهرستان­های استان آذربایجان­شرقی از لحاظ شاخص­های زیربنایی می­باشد. پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی می­باشد. بدین منظور۲۰ شهرستان از لحاظ شاخص­های زیربنایی در قالب ۴۶ شاخص قابل سنجش بررسی شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از مدل آنتروپی شانون تعمیم­یافته، تحلیل رابطه خاکستری (GRA)، ضریب همبستگی پیرسون در قالب نرم­افزار SPSS استفاده شده است. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که: ۱- بر اساس تحلیل داده­ها در مدل رابطه خاکستری، شهرستان­های کلیبر، ورزقان، چاراویماق، خدآفرین و جلفا از نظر شاخص­های زیربنایی با میانگین ضریب اولویت (۷۴۹/۰)، در وضعیت بسیار محروم قرار گرفتند و اولویت اول برنامه­ریزی در جهت توسعه باید با این شهرستان­ها باشد. ۲- بر اساس آزمون ضریب همبستگی پیرسون (۵۱۲/۰)، بین امکانات و زیرساخت­های زیربنایی و میزان جمعیت شهرستان­ها رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد. در سوی دیگر بین   شاخص­های زیر بنایی شهرستان­های استان و میزان نرخ رشد شهرنشینی آن­ها رابطه و همبستگی مثبتی وجود ندارد. پس در حالت کلی می­توان نتیجه­گیری کرد که در استان آذربایجان­شرقی امکانات و زیرساخت­های زیربنایی به سمت شهرستان­هایی سوق دارد که از جمعیت بیشتری برخوردارند اما بین میزان برخورداری از شاخص­های زیربنایی و نرخ شهرنشینی شهرستان­ها محدوده رابطه معناداری وجود ندارد.

کلیدواژه ها:

"توسعه یافتگی" ، "توزیع فضایی" ، "شاخص های زیربنایی" ، "استان آذربایجان شرقی"