فرهنگ، عدالت آموزشی، کارایی آموزشی: فراتحلیل مطالعات راجع به دبیرستان های دولتی و غیردولتی

پژوهش حاضر درصدد شناسایی معانی، مفاهیم، دلالت­ها و شاخصه های سنجش کارایی آموزشی است و برای نیل به این هدف به توصیف، تحلیل، مقایسه و ارزیابی سیاست ها و ایدئولوژی های حاکم بر مدارس می­ پردازد و درعین ­حال پیامدها و راهکارهای مواجه با سیاست­های خصوصی سازی مدارس را مورد بررسی قرار می ­دهد. روش پژوهش از جنس کیفی و مشخصا به شیوه فراتحلیل و مطالعه مروری نظام ­مند است. جامعه آماری شامل ۷۲ مقاله منتخب در زمینه عوامل مرتبط با کارایی آموزشی و عدالت آموزشی در بین دبیرستان­های دولتی و غیردولتی است که پس از بررسی، ۲۵ مورد از آن ها مورد توصیف، تحلیل و مقایسه قرار گرفتند. داده های پژوهش با مراجعه به فصلنامه­ های حوزه آموزش و تربیت، پرتال جامع علوم انسانی، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و ایران­داک گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشان می­ دهد که مفهوم عدالت آموزشی در دبیرستان­های غیردولتی در مقایسه با دبیرستان­های دولتی به معنای برخورداری برابر از نظر دسترسی آموزشی، امکانات آموزشی و عملکرد نظام آموزشی اگرچه در سطح خرد و عرصه های آموزش، مدیریت و فرصت های اجتماعی مطلوب عمل کرده است، اما آموزش به عنوان یک کالای اقتصادی در سایر عرصه های فرهنگی و اجتماعی به بروز و تداوم شکاف طبقاتی و اجتماعی بین افراد منجر شده است. این امر می ­تواند در درازمدت بدین نتیجه ختم شود که در صورت تداوم بی ­توجهی به استعدادها و توانمندی ­های افراد کم­ درآمد به ­تدریج دانش ­آموزان متعلق به اقشار فقیر از دایره دسترسی به فرصت­های برابر جهت حضور در مناصب دولتی و مشارکت در سیاست­گذاری ­های اجتماعی و فرهنگی حذف شوند و سلسله ­مراتب طبقاتی موجود در جامعه همچنان به ­میانجی بی­ عدالتی­ های نهفته در نظام آموزشی بازتولید شود.

کلیدواژه ها:

انسداد اجتماعی ، شکاف اجتماعی ، عدالت آموزشی ، فرصت های برابر ، کارایی آموزشی ، قشربندی اجتماعی