واکاوی عناصر و کاربردهای آیرونی در سه نگاره ی منتخب مکتب شیراز در دوره ی آل اینجو

آیرونی به معنی طنز، استهزا و نشان دادن جنبه ­های متعارض یک متن یا اثر است که اغلب موجب خنده می ­شود. آیرونی همچنین به ­عنوان صنعتی تصویری در روایت یا فرم یک اثر تصویری  به کار گرفته می­شود. در این مقاله، آیرونی در سه نگاره­ی مکتب نگارگری شیراز و به­طور خاص دوره­ی آل اینجو بررسی می­شود زیرا گمان می­رود شرایط اجتماعی سلطه­ی مغول­ها موجب شده باشد هنرمندان ایرانی در تصویرگری و کتاب­آرایی، مفاهیمی را به­طور کنایی و آیرونیک بیان کرده باشند. پس هدف تحقیق یکی معرفی اجزای و کاربردهای آیرونی، و دیگری تحلیل کیفی آیرونی در محتوا و فرم سه نگاره­ از شاهنامه ­های مصور دوره آل اینجو شامل «به بند کشیده شدن ضحاک توسط فریدون»، «مرگ چهار همدل کیخسرو» و «اتهام سودابه به سیاوش» می­باشد. مطالب تحقیق برآمده از داده­های کتابخانه­ای و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است. یافته ­های پژوهش نشان می ­دهد نگاره­ هایی بیش­تر قابلیت تحلیل آیرونیک دارند که در آن سوژه­ی اصلی در مواجهه با شرایط عمیق و مطلقی چون مرگ یا موقعیت بغرنجی که منجر به مرگ شود، قرار گرفته باشند. در تمامی نگاره­های بررسی شده، عنصر ذوقی وجود داشت و آیرونی ساختاری و آیرونی موقعیت در آن­ها به­­کار گرفته شده بود.

کلیدواژه ها:

عناصر آیرونی ، نگارگری شیراز ، آل اینجو ، شاهنامه فردوسی