معرفی نسخه خطی مثنوی ثاقب، منظومه ای ناشناخته منسوب به ثاقب اصفهانی

در گنجینه نسخ خطی فارسی، منظومه های حماسی و دینی بسیاری با موضوعات سیره، مناقب و مغازی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) بر جای مانده است. مثنوی ثاقب (حمله حیدری)، منسوب به محمدحسین ثاقب اصفهانی (م. ۱۲۵۸ه . ق.)، منظومه ای حماسی و دینی در بحر متقارب مثمن محذوف است که نسخه منحصر به فرد آن با شماره ۱۵۷۵۲ در کتابخانه ملی ایران نگه داری می شود. نسخه خطی این منظومه ناشناخته، در سال ۱۲۵۵ه . ق. به کتابت درآمده است؛ اما به دلیل از بین رفتن برگه های نخستین و دیباچه آن، نام سراینده، عنوان منظومه، تاریخ و سبب نظم آن به طور دقیق مشخص نیست. پژوهش حاضر، ضمن معرفی این نسخه خطی، در پی پاسخ گویی به این پرسش است که مثنوی ثاقب از نظر ادبی، بلاغی و واژه شناسی چه اهمیتی دارد و چگونه انتساب آن به سراینده اثبات می شود. تصحیح و بررسی این دست نویس نشان می دهد مثنوی ثاقب از منظومه های دینی مهم و باارزش است که افزون بر ارزش دینی و مذهبی به دلیل اشراف سراینده آن بر متون کهن ادب فارسی از نظر ادبی، زبانی و اشتمال بر نوادر لغات و واژگان کهن متون فارسی در خور توجه است. همچنین با استناد به متن نسخه و تذکره های آن دوره و نیز انطباق سبک منظومه با دیوان اشعار شاعر، فرضیه انتساب منظومه به ثاقب اصفهانی قوت می یابد. این پژوهش براساس روش کتابخانه ای و سندپژوهی، نسخه خطی مثنوی ثاقب و اثبات انتساب آن به سراینده را بررسی می کند.

کلیدواژه ها:

نسخه خطی ، تصحیح متن ، حماسه شیعی ، مثنوی ثاقب ، ثاقب اصفهانی