تحلیل رفتار محیط زیست گرایانه زنان روستایی در برداشت گیاهان مرتعی: بینش هایی برای تغییرات رفتاری

برداشت بیش از حد گیاهان مرتعی برای مصارف مختلف، نگرانی ها در مورد انقراض گونه های گیاهی را افزایش داده است. از این رو، مطالعه حاضر نیاز به تغییر الگوهای ذهنی در مورد نوع و نحوه برداشت گیاهان مرتعی را مورد تاکید قرار می دهد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روانشناختی رفتار محیط ‎زیستی زنان روستایی در برداشت گیاهان مرتعی انجام شد. برای این منظور از نسخهی توسعه ‎یافته نظریه رفتار برنامه ریزی شده استفاده شد. روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه از نوع توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش زنان روستایی شهرستان نقده (۱۷۷۵۶نفر) بودند که ۳۸۴ نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ‎ای با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. برآورد حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان انجام شد. مدل پژوهش با گردآوری داده از ۳۷۲ نفر از زنان روستایی شهرستان نقده مورد ارزیابی قرار گرفت. برای جمعآوری داده ها از پرسشنامه محقق ‎ساخته به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد که روایی و پایایی (۰/۸۳ ۰/۷۱ =α) آن مورد تایید قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های تحقیق از نرم افزار Smart-PLS۳ استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که تاثیر پنج متغیر نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتار درکشده، هنجارشخصی و خودپنداره بر نیت مستقیم و معنی دار بود. افزون بر این، بر اساس نتایج مدل سازی معادلات ساختاری، متغیر نیت به طور معنی داری رابطه بین متغیرهای وابسته و مستقل را واسطه ‎گری می کند. متغیرهای مستقل به ترتیب توانستند ۶۴ درصد و ۴۵ درصد از واریانس متغیرهای نیت رفتاری و رفتار زیست محیطی زنان روستایی را در برداشت گیاه مرتعی تبیین کنند. از منظر کاربرد نتایج، پژوهش حاضر بینش های ارزشمندی در زمینه چگونگی تحلیل نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتار درکشده، هنجار شخصی و خودپنداره زنان در سیاستگذاری و تصمیمگیری در مورد مدیریت مراتع را ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

حفاظت از مراتع ، گیاهان مرتعی ، روانشناسی زیست محیطی ، زنان روستایی ، شهرستان نقده