پویایی جداسازی مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی در ایران: شواهد جدید از رویکرد تحلیل عاملی در سطوح سه گانه انرژی

به کارگیری منابع طبیعی به ویژه انرژی برای رفاه اقتصادی ضروری است، با این حال، مصرف فزاینده این منابع موجب نگرانی­های توسعه پایدار شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی پویایی جداسازی رشد اقتصادی، مصرف انرژی و دی اکسیدکربن در ایران طی دوره زمانی ۲۰۲۰-۲۰۰۰ با استفاده از روش تاپیو[۱] (۲۰۰۵) و رویکرد تحلیل عاملی با تمرکز بر سه سطح از مصرف انرژی (اولیه، نهایی و مفید) است. براساس نتایج تحقیق حاضر، نخست، رشد اقتصادی ایران طی دوره زمانی مورد بررسی اغلب با جداسازی­های منفی (در هر سه سطح انرژی) همراه شده است. این جداسازی منفی در انرژی مفید و انرژی نهایی نسبت به انرژی اولیه قوی­تر ظاهر شده است. با تجزیه مصرف انرژی، جداسازی منفی در مولفه ­های مختلف انرژی نیز تایید شده است. دوم، جداسازی ضعیف بین مصرف انرژی و آلودگی (انتشار CO۲) که طی دوره مورد بررسی و در سطوح مختلف انرژی تایید شده است، شدت جداسازی منفی انرژی از آلودگی در سطوح پایین­تر انرژی قوی­تر بوده است. سوم، جداسازی رشد اقتصادی و آلودگی شباهت زیادی به جداسازی رشد اقتصادی و مصرف انرژی دارد. به نظر می­رسد عدم کارایی در مصرف انرژی، عدم دسترسی به تکنولوژی­های نوین و نبود ساختارهای مناسب که می­تواند ناشی از نداشتن راهبرد مشخص در توسعه پایدار باشد، موجب جداسازی منفی انرژی، آلودگی و رشد اقتصادی شده است. توصیه اصلی این پژوهش، اولویت­گذاری روی کارایی انرژی در سطوح مختلف انرژی همراه با سرمایه­ گذاری در زیرساخت و فناوری انرژی است. [۱]. Tapio, P.

کلیدواژه ها:

جداسازی ، تحلیل عاملی ، سطوح انرژی ، تاپیو ، ایران