Allelopathic effect of Rapistrum rugosum L. on growth, physiological and biochemical parameters of Nigella sativa L.

مقدمه: آللوپاتی یک واکنش بیوشیمیایی موثر بر گیاهان است که در اثر اضافه شدن مواد شیمیایی، عمدتا از نوع متابولیت های ثانویه، از طریق فرآیند های مختلف و البته در غلت­های معین بر روی خود و گیاه مجاور ممکن است اثر تحریک کنندگی و یا بازدارندگی داشته باشد و حتی ممکن است نقش مهمی در الگوی پوشش گیاهی و تولید محصولات زراعی ایفا کند. بنابراین هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی پتانسیل آللوپاتیک مقادیر مختلف کمپوست بقایای اندام های هوایی علف هرز شلمی بر مولفه های اولیه رشدی سیاه دانه در شرایط گلدان بوده است. مواد و روش ها: این آزمایشی بصورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلدانی در سال ۱۳۹۸ درگلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. بدین­منظور گلدان­های ۵ کیلویی حاوی ۱۰، ۲۰، ۴۰، ۸۰ و ۱۶۰ گرم از پودر شلمی به مدت ۴۰ روز جهت پوسیدگی در گلخانه قرار داده شدند. پس از گذشت بازه زمانی و اطمینان از پوسیده شدن شلمی­ها، تعداد ۲۰ عدد بذر سیاه دانه در هر گلدان کشت شد. در تیمار شاهد نیز از پودر گیاه شلمی استفاده نگردید. سپس نمونه­برداری از گیاهان پس از گذشت چهل روز و در مرحله ۵ تا ۶ برگی انجام گرفت. نتایج: نتایج بدست آمده نشان داد که افزایش میزان بقایای شلمی بطور معنی­داری سبب روند کاهشی مولفه­های رشدی در سیاه دانه شد و کمترین میزان صفات طول ساقه­چه، طول ریشه­چه، وزن تر و خشک گیاه در تیمار ۱۶۰ گرم شلمی دیده شد. میزان کلروفیل a، b و کل و همچنین آنزیم­ پراکسیداز نیز همراه با افزایش غلظت شلمی روند کاهشی را نشان دادند. در حالیکه روند تغییرات آنزیم کاتالاز و پرولین حاکی از سیر صعودی آن­ها همراه با افزایش غلظت شلمی بود. نتیجه­گیری کلی: این نتایج بیانگر موثر بودن شلمی در کنترل رشد رویشی و فیتوشیمایی سیاه دانه می­باشد لذا با توجه به اثرات آللوپاتیکی شلمی می­توان این گیاه را به عنوان یک علف­کش با منشاء زیستی در سیستم کشاورزی پایدار بکار برد.

کلیدواژه ها:

Plant residues ، Morphological traits ، Weeds ، Chlorophyll ، Enzyme ، بقایای گیاهی ، صفات مورفولوژیکی ، علف هرز ، کلروفیل ، آنزیم