مطالعه تطبیقی مراسم و اعیاد ملی و مذهبی نزد مذهب شیعه در دربار صفوی و قاجار و مقایسه آنها با رسوم اهل تسنن

مذهب تشیع در عصر صفوی و قاجار پایه های مستحکمی داشته است. در دوره صفویان به دلیل سیاست های شاهان، اهل تسنن بسیار منزوی شده و حتی بسیاری از علمای اهل سنت از ایران گریختند. گردشگران اروپایی زیادی از جشن ها و اعیاد ملی و مذهبی و نوع برگزاری آن ها سخن به میان آورده اند و کتب زیادی را به رشته تحریر درآورده اند. در این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی با مطالعه منابع کتابخانه ای به بررسی اصلی ترین اعیاد ملی و مذهبی شیعه در دوران صفوی و قاجار و مقایسه آن با مذهب اهل سنت پرداخته شده است. بر اساس نتایج اعیاد و مراسم مذهبی در دوره صفویه و قاجار نزد مذهب شیعه و سنی تقریبا به صورت یکسانی برگزار می شده است. اهل تسنن به برگزاری اعیاد مذهبی به ویژه عید قربان و فطر بسیار پایبند بودند. تفاوت برگزاری جشن های ملی و مذهبی در میان اهل تسنن و تشیع بخصوص درباریان، عدم پایبندی کامل شاهان و بسیاری از مردم به نص صریح اسلام، از جمله حرمت شرب خمر است. نکته کلی این است که برگزاری این اعیاد و جشن ها ارتباط تنگاتنگی با وضعیت اقتصادی افراد داشت. بطوریکه در دربار شاهان از هیچ تجمل و ریخت و پاشی صرف نظر نمی شد. در حالیکه عامه مردم اعم از شیعه و سنی که اغلب از وضعیت اقتصادی متوسط به پایینی برخوردار بودند اعیاد را به صورت مختصر برگزار می نمودند. حتی بعضی روستانشینان از برگزاری برخی مراسم در اعیاد استنکاف می نمودند.

کلیدواژه ها:

اعیاد ، تسنن ، تشیع ، صفویه ، قاجار