نسبت خیال و والا در زیباشناسی کانت

مفهوم والا دارای سابقه­ طولانی است که معمولا به یونان باز می ­گردد؛ اما برخی اندیشمندان و فیلسوفان دوران جدید چالشی به وجود آوردند که والا را ذیل مباحث زیباشناسی قرار دهند. کانت نیز ناظر به فلسفه­ خود والا را ذیل مباحث زیباشناسی مورد بحث قرار می­ دهد. در بحث والا خیال از اهمیت ویژه­ای برخوردار است و برای فهم آن در فلسفه کانت می ­بایست به پیشینه آن توجه کرد؛ پیشینه ­ای که نشان می ­دهد در اندیشه کانت خیال بحث پیچیده ­ای است. در نقد نخست خیال در مشارکت فاهمه و حس عمل می­ کند و نتیجه آن در تفاسیر رایج سبب معرفت و عینیت در فلسفه کانت می ­گردد ؛ اما خیال در نقد قوه حکم عملکردی آزاد دارد و در حکم ذوقی در هماهنگی آزاد با فاهمه است؛ اما در والا خیال در نسبت با عقل قرار دارد. در اینجا احساس والا به احساس اخلاقی شباهت دارد؛ از این منظر سبب آشکار شدن وحدتی می ­شود که انسان را در یک تعین کلی نشان می ­دهد و از این جهت طبیعت چونان نمایش امر فوق محسوس فهمیده می­ شود.

کلیدواژه ها:

والا ، خیال ، عقل ، حکم تاملی ، ایده