مطالعه تطبیقی بنای مسجد وکیل شیراز و مسجد کبود ایروان (ارمنستان)

مسجد، مهمترین بنای معماری مذهبی در تمدن کهن اسلامی، که مظهر اندیشه و روح حاکم بر محیط، همیشه جایی را در مرکز شهر به خود اختصاص داده و از بهترین آرایه ها بهره مند بوده است. با آن که معماری این سرزمین تاریخی چندهزار ساله دارد، تلاش هایی که برای شناسایی و معرفی آثار آن صورت گرفته است سابقه چندانی ندارد. مسجد وکیل و مسجد کبود ایروان دو اثر فاخر معماری ایرانی-اسلامی در دوره زندیه که تجلی گر هنر ایرانی- اسلامی در دو نقطه جفرافیایی متفاوت می باشند. روش تحقیق پیش رو تفسیری-تاریخی و روش جمع آوری اطلاعات تلفیقی از کار کتابخانه ای وکار میدانی با بررسی منابع تاریخی، جغرافیایی، ثبت و ضبط اطلاعات مرتبط با بنا می باشد که به تبیین سبک معماری، مطالعه المان های معماری، ویژگی های مصالح به کار رفته و نوع پوشش گنبد، ایوان ها و تزیینات به کار رفته در بنا می پردازد. پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخ این دو سوال که مسجد وکیل شیراز و مسجد کبود ایروان (ارمنستان) باهم چه نقاط مشترکی دارند؟ ۲- تفاوت های مسجد وکیل شیراز و مسجد کبود ایروان (ارمنستان) در چه مواردی است؟ و اهدافی از قبیل ۱- واکاوی ویژگی های مسجد وکیل شیراز و مسجد کبود ایروان (ارمنستان) ۲- تبیین وجوه اشتراک و افتراق مسجد وکیل شیراز و مسجد کبود ایروان (ارمنستان) می باشد که پس از مطالعه و واکاوی این دو بنا مشخص شد که این دو اثر نقاط اشتراک و افتراقی دارند و نقاط مشترک آنها دوره ساخت، شبستان دار بودن، سبک معماری و تعداد ورودی به بنا بوده و تفاوت آنها در تعداد ایوان، ارتفاع،گنبدخانه، مردم واری و تعداد محراب می باشد. نتایج حاکی از آن است که هنر دوران اسلامی ایران در دوره زندیه در کشورهای مختلف با بناهای ماندگار نمایان و ماندگار شده است. همچنین می توان گفت این دو اثر در یک دوره تاریخی با یک سبک مشابه در دو کشور متفاوت ساخته شده اند که از نظر تحلیل فرمال با طراحی نزدیک به هم و تفاوت هایی جزیی که می تواند متاثر از فرهنگ آن کشور باشد تکمیل شده اند. لذا پژوهش هایی در این باب مطالعات تطبیقی ضمن معرفی بناهای سبک معماری ایرانی-اسلامی در کشورهای مختلف جهان میتواند گستردگی هنر ایرانی -اسلامی را به جهانیان معرفی نماید.

کلیدواژه ها:

معماری ، مسجد وکیل شیراز ، مسجد کبود ایروان ، ایران ، ارمنستان