بررسی نظریه چند صدایی میخاییل باختین در درس سی مرغ و سیمرغ کتاب فارسی (۳)

پولی فونی (Polyphony) یا چند صدایی یکی از مهم ترین نظریات میخاییل باختین در زمینه نقد و نظریه ادبی است. چند صدایی یعنی وجود اشخاصی که در داستان، عقاید و جهان بینی خود را به رخ بکشند و فقط از همان پیروی و حمایت قاطع کنند. پیشینه نقد متون ادبی فارسی بر اساس نظریه چند صدایی، چندان طولانی نیست و غالبا گرایش بر متون معاصر بوده است. هدف از این پژوهش توصیفی-کیفی جستجوی شاخصه های نظریه چند صدایی در داستان «سی مرغ و سیمرغ»، برگرفته از منطق الطیر عطار است که مصداقی از متون نظم تمثیلی _ عرفانی کلاسیک و گنجینه ای از مفاهیم عرفانی در قالب داستان روایی است. این داستان، برای درس چهاردهم کتاب فارسی (۳) پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه در رشته های نظری انتخاب شده است. بررسی نشان داد که پنج مولفه موثر بر نظریه چندصدایی باختین یعنی مکالمه و گفت و گو میان شخصیت ها، تمثیل و حکایت، وجوه بینامتنی، رابطه راوی و اشخاص و شخصیت بخشی، در داستان موردبررسی وجود دارد و بارزترین دلیلی که این داستان را به سمت گفتگوی چند صدایی سوق می دهد، مورد آخر یعنی شخصیت بخشی است زیرا همه پرندگان دارای شخصیتی مستقل و تفکری آزاد هستند.

کلیدواژه ها:

سی مرغ و سیمرغ ، کتاب درسی فارسی پایه دوازدهم ، نظریه چند صدایی ، شخصیت بخشی.