مطاله ای در باب بازنمایی فرهنگ عامه در آثار سینمایی رضا میرکریمی (با تاکید بر زیر نور ماه)

در سال های اخیر توجه به فرهنگ عامه و رشد عناصر دخیل در آن در حوزه های مختلفی چون فیلم و سریال و هنر و ... بیشتر شده است. فرهنگ عامه عمدتا شامل مباحث و مسائلی است که مردم عادی در طول روز با آن مواجه هستند. اکثر محققان فرهنگ عامه را فولکلور می نامند که در واقع شامل سنت ها، اعتقادات، باورها و هنجارهایی می شود که مردم پیوسته با آن در ارتباط هستند و زندگی شان را می توان بر اساس این عناصر تعریف نمود. در جامعه دین سالاری چون ایران، ما شاهد اینهمانی فرهنگ عامه با فرهنگ دینی هستیم. در واقع فرهنگ عامه مجموعه ای از باورها و اعتقادات دینی مردم می باشد. در تحقیق حاضر، تلاش شده است تا به برخی از عناصر فرهنگ عامه به ویژه آموزه های دینی موجود در فیلم های رضا میرکریمی به ویژه فیلم زیر نور ماه بپردازیم. در فیلم زیر نور ماه و یا فیلم های دیگری چون یک حبه قند و یا به همین سادگی، میرکریمی تلاش کرده است تا در بطن رخدادها و باورهای عامه مردم، درام خود را پیش ببرد و بسیاری از شخصیت های آن، زائیده همین فرهنگ عامه موجود می باشند. تصویری که میرکریمی از فرهنگ عامه اغلب دینی در فیلم هایش ارائه می دهد، شکلی واقع گرایانه و درست از مناسبات اجتماعی جامعه ایرانی است. مهم ترین عناصر فرهنگ عامه در فیلم زیر نور ماه شامل زندگی روزمره مردم عادی، احترام به بزرگ محله، همگرایی روحانیت و مردم و سادگی و صمیمیت می باشند. اما مهم ترین پرسش تحقیق حاضر این می باشد که نحوه تاثیرگذاری عناصر فرهنگ عامه در فیلم های رضا میرکریمی به ویژه فیلم زیر نور ماه به چه صورت است؟ فرضیه تحقیق نشان می دهد که مهم ترین عنصر فرهنگ عامه که در فیلم زیر نور ماه به تصویر کشیده شده است، حضور یک روحانی در بطن وقایع و رخدادهای روزمره جامعه و تعاملش با مردم است. زیرا روحانی به واسطه جایگاهش همواره نقش هدایت کنندگی جامعه را برعهده دارد. اما در فیلم زیر نور ماه، طلبه جوان فیلم، تلاش می کند تا از تمام عناصر و مولفه های هویتی و مقدس خود که همانا لباس روحانیتش می باشد، به جهت کمک به مردم عادی دست بکشد.

کلیدواژه ها:

فرهنگ عامه ، روحانیت و تقدس ، تعامل اجتماعی ، زیر نور ماه ، رضا میرکریمی.