ارزیابی تحمل به خشکی ارقام بهاره کلزا (Brassica napus)

انتخاب کلزای متحمل به خشکی در زراعت دیم بسیار حائز اهمیت است . به این منظور ۲۳ رقم کلزای بهاره در شرایط تنش خشکی و بدون تنش کشت شدند . این آزمایش در پاییز سال ۱۳۸۱ در دو ایستگاه گنبد و گر گان به ترتیب با بارندگی ۳۰۰ و ۴۵۰ میلی متر کشت شد. در این آزمایش طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که هیبرید Hyola 401 با عمل کرد ۴۷۳۹ کیلوگرم در هکتار در گرگان و ۳۲۲۳ کیلوگرم درهکتار در گنبد برترین ر قم بوده است . شاخص حساسیت به استرس (SSI) ، تحمل (TOL) و شاخص تحمل استرس (STI) جهت مطالعه تحمل به تنش خشکی مورد استفاده قرار گرفت . بر اساس SSI ارقام Rafaela و Option 500 به ترتیب متحمل ترین و حساسترین رقم به استرس خشکی بودند . بر اساس TOL هیبرید Hyola 401 و رقم Rafaela به ترتیب متحمل ترین و حساس ترین ارقام بودند . در ارزیابی با شاخص STI ارقام Hyola 401 و Dakini به ترتیب متحمل ترین و حساس ترین ارقام بودند . به نظر می رسد شاخص STI بهتر از شاخص های TOL, SSI می تواند در ارزیابی تحمل به خشکی کاربرد داشته باشد . بر اساس صفات و شاخص های عمل کرد در شرایط استرس و پتانسیل TOL, SSI, STI و میانگین عملکرد در دو شرایط استرس و خشکی تجزیه های کلاستر و مولفه های اصلی انجام شد . تجزیه کلاستر با روش Ward و فواصل اقلیدسی نشان داد ارقام Noresman و Pf7045/91 شبیه ترین ارقام و Legacy, Syn-2 دورترین ارقام بودند. تجزیه مولفه های اصلی نشان داد و مولفه اصلی اول قادر به توجیه 99/83% از واریانس کل می باشد . به دو صفت عمل کرد در شرایط استرس و ssi بقیه صفات مطالعه شده همگی با همدیگر همبستگی مثبت و معنی داری نشان دادند (1%=a).

کلیدواژه ها:

کلزا ، تحمل به خشکی ، عملکرد