نمود مفهوم ایثار در نقش مایه ی درخت در تکایای شهرستان جویبار مازندران مطالعه موردی: تکیه باغبان محله جویبار و تکیه ی بیزکی

متن های تصویری و نقوش سنتی ترسیم شده در تکایای مذهبی، این روایت کننده ی مبتنی بر باورها و اعتقادات، حاوی ارزشها ومفاهیم نهفته ای هستند که تکمیل کنندهی روایت های طرح شده در مکتب تشیع به شمار میآید. تکایا در مازندران، بنایی آیینی محسوب میشوند و محلی برای حضور مردم به سبب ایثار حضرت ابوالفضل ع برپاشده اند. حضور مردم در فضای تکایا به ویژه در ماههایمحرم و صفر و دلبستگی آنان به این بناهای آیینی که حاصل تفکر شیعی است موجب شده که هنرمندان خوش ذوق، فضای داخل آن را با انواع نقوش گیاهی درخت تزیین نمایند و مفهوم ایثار را در راستای مفاهیم ادبی و روایات مذهبی معنا نمایند. این مقاله درصدد پاسخ گویی به این سوال است که مفاهیم و ارزشهای نهفته در تفکر شیعی از جمله چگونه در نقشمایهی درخت نمود پیدا » مفهوم ایثار « کرده اند؟ مورد مطالعه این تحقیق، دو تکیه مهم شهرستان جویبار است که از دوران قاجار به جای مانده اند. نتایج حاصل از این پژوهش که به روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و با تحقیق میدانی محقق گشته است، نشان میدهد هنرمندان مکتب تشیع با ترسیم نقشمایه درخت در داخل تکایا، با الگوپذیری از مفهوم ایثار در مکتب تشیع، به ترسیم عناصر رمزگونه و نمادین پرداخته اند و در خوانش ادبیات دینی سهیم شدهاند و در تداوم هویت تشیع کوشش کرده اند. ترکیب بندی و نوع نقش مایه های درخت، هماهنگ با باورهای دینی مردم و هم آوا با مفهوم ایثار و از خودگذشتگی بزرگان این مکتب است و اشکال تصویر شده از مفهوم ایثار در این فضای آیینی، به مثابه متون ادبی و مذهبی و هم وزن این متون ترسیم شده و در بردارندهی نشانه های بصری ناب هستند.

کلیدواژه ها:

ایثار ، تشیع ، درخت ، نقشمایه ، معماری آیینی تکیه