موسیقی و سازهای آن در اشعار خاقانی

موسیقی هرگز از سیر تفکر و اندیشه انسان دور نبوده است. توجه به وزن و موسیقی در شعر فارسی نیز از زمان های دورمطرح بوده و شاعران بسیاری با پرداختن به حوزه ی موسیقی، توانایی خود را در این زمینه نشان داده اند. خاقانی که پنداری باموسیقی علمی آشنایی داشته، از شگردهای موسیقیایی خاصی برای مضمون آفرینی بهره برده است. وی با ذهن خلاق خود الفاظو کلماتی را انتخاب کرده که در موسیقی کلام او نیز بسیار موثر است. کوتاهی و بلندی مصراع ها، انتخاب وزن های دوری و وزنهای مناسب با موضوع، توجه به موسیقی درونی، معنوی و کناری و کاربرد ردیف های طولانی باعث تقویت و تاثیر موسیقیایی دردیوان خاقانی گردیده است. وی در جای جای شعرش با استفاده از نام سازهای گوناگون و بیان ویژگی های هر یک، آن ها را بهزیبایی توصیف کرده است. سپس به تصویرگری پرداخته و به این وسیله مضامین بدیع و نابی را به خواننده القا می کند. استفاده ازابزار موسیقی و به کار بردن سازها بیانگر آشنایی شاعر نسبت به موسیقی و رموز آن است. شعر وی به دلیل داشتن زبانی قوی ومضامین نو، بسیار برجسته است. خاقانی باساخت ترکیبات تازه و نو، کاربرد فراوان واج آرایی و نیز توجه به انواع موسیقی در کلام،شعر پیچیده و دشوار و دیریاب خود را بسیار خوش آهنگ ساخته است. پس از مقدمات و کلیاتی در باب موسیقی و تاریخچه یآن، تلاش شده است ضمن معرفی واژگان و اصطلاحات موسیقی در دیوان خاقانی، و کشف و شناخت تصاویر ساخته شده توسطشاعر، نایل گردیم. این پژوهش می تواند خوانندگان را با طیف وسیعی از کاربرد موسیقی در دیوان خاقانی و هم چنین تاثیر وزنی وتصویری این هنر اصیل در زبان شعر این سراینده ی توانای پارسی آشنا سازد.

کلیدواژه ها:

خاقانی ، موسیقی ، اصطلاحات ، شگردهای زبان ، تصویر