طراحی یک مدل ریاضی به منظور بهینه کردن منافع زنجیره تامین کنندگان قطعات (مورد صنعت خودرو ایران)

در این مقاله پژوهشی یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی تصمیم‌گیری چند هدفه (MODM) به منظور بهینه کردن همزمان منافع شرکت‌های قطعه‌ساز خودرو و شرکت‌ مادر طراحی شده است. بر اساس نگرش‌های جدید در علم مدیریت، چنانچه یک شرکت مادر بتواند به گونه‌ای عمل کند تا منافع شرکت‌های تامین‌کننده را بهینه کند، به نوعی توانسته است منافع خود و مشتری نهایی را تامین کند. در این مطالعه پژوهشی با بررسی مشخصات زنجیره تامین در صنعت خودرو ایران تلاش شد تا روابط میان شرکت مادر و تامین‌کنندگان شناسایی و به صورت ریاضی تعریف شد. هزینه‌های خرید، حمل و نقل، نگهداری موجودی و هزینه عدم استفاده کامل از ظرفیت تولید سازندگان از عمده‌ترین اقلام هزینه در بهای تمام شده خودروهای تولیدی می‌باشد. از این اقلام سه دسته اول مربوط به شرکت مادر و چهارمین مربوط به شرکت‌های قطعه‌ساز می‌باشد. این اهداف در بسیاری از موارد با هم در تضاد می‌باشند، یعنی شرکت‌ مادر درصدد تامین قطعات با حداقل موجودی در انبار و شرکت‌های سازنده درصدد استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت تولید می‌باشند. این اهداف می‌توانند با هم در تعارض باشند. در این مدل ریاضی اهداف متعارض در قالب یک مدل چند هدفه فرموله شده است و سپس اهداف مختلف در قالب آرمان و توسط مدل برنامه‌ریزی آرمانی (GP) بیان گردید. پس از طراحی مدل، با جمع‌آوری داده‌های واقعی مدل مورد آزمون قرار گرفت و نتایج نشان داد که استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چند هدفه می‌تواند منجر به کاهش هزینه تامین قطعات، هزینه حمل و نقل، هزینه نگهداری موجودی قطعات و درنهایت کاهش هزینه عدم استفاده از ظرفیت تولید سازندگان شود.

کلیدواژه ها:

مدل‌سازی ریاضی ، تصمیم‌گیری چند هدفه (MODM) ، مدیریت زنجیره تامین (SCM) ، برنامه‌ریزی آرمانی (ْGP)