بررسی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد چهار رقم کنجدSesamum indicum L تحت رژیم های رطوبتی خاک

کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب میشود. این آزمایش با هدف مطالعه تاثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. سطوح تیمار آبیاری براساس تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A شامل I1) 75 میلیمتر تبخیر ، ) I2) 110 میلیمتر تبخیر) و I3) 145میلیمتر تبخیر) به عنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ کنجد (ناز تک شاخه، یکتا، ورامین و اولتان) به عنوان عامل فرعی بودند. تاثیر رژیم آبیاری و ژنوتیپ بر شاخص بیشینه فلورسانس (Fm (معنیدار بود، ولی بر حداکثر کارآیی نظام نوری دو (Fm/Fv (و میزان کلروفیل برگ معنیدار نبود، بهطوریکه مقدار Fm/Fv تنها از 81 0 /در سطح اول آبیاری به 77 0 /در سطح سوم کاهش یافت. محدودیت رطوبت خاک منجر به افزایش میزان پرولین برگ از 3/5 در سطح اول آبیاری به 8/6 میلیگرم بر گرم برگ در سطح دوم آبیاری شد. تنش خشکی باعث 55 ،42 ،37 ،48 و 49 درصد کاهش به ترتیب در شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک شد. بهطورکلی، تنش کمبود رطوبتی باعث کاهش رشد و عملکرد دانه کنجد از 1212 به 625 کیلوگرم در هکتار گردید. این تاثیر بیش از آنکه از طریق کاهش Fm/Fv باشد، ناشی از کاهش سطوح فتوسنتزکننده در رقمهای مورد مطالعه در شرایط آزمایش حاضربود. دو رقم یکتا و ورامین از نظر عملکرد دانه و تولید روغن نسبت به دو ژنوتیپ دیگر برتری داشتند .

کلیدواژه ها:

پرولین ، خشکی ، عملکرد و اجزای عملکرد ، فلورسانس کلروفیل ، کنجد