فضل الله و گستره معارف قرآن

سده اخیر دوره ای متمایز و ممتاز برای قرآن پژوهی شیعی است. شاید نتوان هیچ دوره تاریخی را در چهارده قرن گذشته با این مقطع مقایسه کرد. در ابعاد کمی، آثار قرآن پژوهانه، چندین برابر هر دوره تاریخی پیشین است و در تنوع موضوعات، گستره مباحث، لایه ها، اعماق پرداخت و ... نیز جهش چشمگیری وجود دارد. تفسیرنگاری ترتیبی در این سده، رشد مضاعفی دارد. در میان نویسندگان دانشور تفسیر در این مقطع، نام های فراوانی را می توان دید. بزرگان و محققانی چونان سید نورالدین اراکی (م 1341 ق)، محمد نهاوندی (م 1370 ق)، سید هاشم میردامادی نجف آبادی (م 1380 ق)، محمد جواد مغنیه (م 1400 ق)، سید محمد حسین همدانی (م 1375 ش)، سید عبدالاعلی سبزواری (م 1372 ش)، حسن مصطفوی (م 1426 ق)، دکتر محمد صادقی تهرانی (م 1390 ش)، ناصر مکارم شیرازی (ت 1370 ش)، اکبر هاشمی رفسنجانی (ت 1313 ش)، سید علی اکبر قرشی (ت 1347 ق)، سید محمد تقی مدرسی (ت 1366 ق)، محسن قرایتی (ت 1324 ش) و نویسندگان بزرگوار دیگر. اسامی فوق، نام کسانی است که توفیق نگارش یک دوره تفسیر ترتیبی قرآن را یافته اند، اما یادکرد نام کسانی که موفق به اتمام نشده اند یا سوره هایی را تفسیر کرده اند، از فرصت این جستار بیرون است.