سعادت از نظر ابن سینا؛ غایت جامع یا غالب

یکی از مسایلی که در بحث سعادت قابل طرح است، این است که آیا عوامل متعددی در تحققسعادت دخالت دارند، یا حصول سعادت وابسته به یک عامل است و اگر عوامل دیگری مطرحمی شود، به منزله مقدمه برای تحقق آن عامل اصلی هستند. این دو تفسیر از سعادت، امروزه باعنوان غایت جامع و غایت غالب مطرح می شود و اندیشمندان می کوشند عوامل دخیل در سعادت را براساس میزان اثرگذاری آن ها در تحقق سعادت تحلیل کنند. در نوشتار حاضر ودر پاسخ به این مسیله براساس فلسفه ابن سینا، می بینیم که ابن سینا سعادت انسانی را برمبنایحصول کمال قوای نفسانی انسان توضیح می دهد و می گوید نفس، کمالی از جهت ذات دارد کهعبارت است از ادراک عقلی، و کمالی از جهت ارتباط با بدن دارد که مقصود از آن اکتساب هییتاستیلایی بر بدن و به دست آوردن فضایل اخلاقی است؛ اما ابن سینا انجام فضایل اخلاقی رامقدمه ای برای ادراک عقلی می داند و سعادت نهایی نفس را در اتصال به عقل فعال و ادراک عقلیمعرفی می کند؛ از همین روست که او درک لذت کامل ناشی از سعادت حقیقی را منوط به مفارقتنفس از بدن می انگارد و تحقق آن را در نشیه آخرت میسر می داند. بدین ترتیب، می توان گفتابن سینا سعادت را به عنوان غایت غالب تبیین می کند.

کلیدواژه ها:

ابن سینا ، ارسطو ، سعادت ، غایت غالب ، غایت جامع ، ادراک عقلی ، فضایل اخلاقی