ارزیابی تحمل خشکی ارقامی از سه گونه براسیکای روغنی

به منظور بررسی خصوصیات زراعی سه گونه جنس براسیکا (کلزا، خردل هندی و شلغم روغنی) درشرایط تنش خشکی و تعیین بهترین شاخصهای تحمل به تنش جهت ارزیابی ارقام براسیکا، تعداد 16رقم براسیکا تحت دو شرایط کنترلشده در سطح تنش 6/0 ‐مگاپاسکال و مزرعهای در دو محیط تنش و آبیاری در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم (کرمانشاه) طی سال زراعی 85‐1384 مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاکی از وجود اختلاف معنیدار بین و داخل گونهای برای صفات تحت بررسی بود. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی متعلق به گونه کلزا و در ارقام Parade و Comet مشاهده گردید. کمترین روز تا گلدهی و رسیدگی در گونه شلغم روغنی، بالاترین ارتفاع گیاه در خردل هندی، بیشترین تعداد غلاف درگیاه در دو گونه خردل و شلغم روغنی، بیشترین تعداد دانه درغلاف، طول غلاف و وزن هزاردانه در کلزا مشاهده شد. میزان روغن دانه در ارقام کلزا بیشترین و در خردل هندی کمترین بود. بالاترین عملکرد دانه و روغن در ارقام کلزا و خردل و کمترین در شلغم روغنی مشاهده شد. همبستگی تعداد غلاف درگیاه با دیگر اجزای عملکرد منفی و معنیدار بود که نشان داد ارقام با تعداد غلاف بالا نظیر ارقام خردل و شلغم روغنی دارای غلافهای کوتاه با تعداد و وزن دانه کمتر هستند. بین عملکرد و اجزای عملکرد همبستگی خاصی مشاهده نشد. همبستگی میزان روغن دانه و نیز عملکرد روغن در شرایط تحت آبیاری با تنش مثبت و کاملا معنیدار بود. بالاترین مقادیر شاخصهای میانگین هندسی (GMP ،(تحمل تنش (STI ،(میانگین بهره وری (MP (و هارمونیک (Harm (در گونههای کلزا و خردل و کمترین شاخصهای تحمل (TOL ،(حساسیت تنش (SSI (و بالاترین شاخص پاسخ خشکی (DRI (در گونه شلغم روغنی قرار داشت. با توجه به همبستگی مثبت و معنیدار شاخصهای GMP ،STI ،MP، Harm با عملکرد میزان روغن در محیط تحت تنش و آبیاری، این شاخصها برای ارزیابی ارقام براسیکامناسب تشخیص داده شدند. براساس این شاخصها ارقام کلزای Parade ،Opera ،Amica و ارقام خردل هندی Lethbridge و Landrace ،J98/102/51/5 انتخاب شدند

کلیدواژه ها:

براسیکا (کلزا ، خردل هندی و شلغم روغنی) ، تحمل خشکی ، جوانه زنی ، عملکرد دانه و روغن