تحلیل ماتریس فضایی شکاف توسعه در مناطق روستایی ایران

تحلیل فضایی وضعیت توزیع شاخص های توسعه ی روستایی برای بسترسازی تعادل در مناسبات مختلف روستایی حایز اهمیت اساسی است. مسیله ای که شاکله ی اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد، تحلیل ماتریس فضایی شکاف توسعه در مناطق روستایی ایران است. به این منظور، قلمروی جغرافیای تحقیق از منظر شاخص های توسعه ی روستایی نظیر روستاهای مسکونی، جمعیت روستایی، میزان باسوادی، تحصیلات، اشتغال، بیکاری، شرایط طبیعی روستایی، علمی و آموزشی، فرهنگی و ورزشی، سیاسی، اداری و اجرایی، زیرساخت ها، بهداشتی و درمانی، بازرگانی و خدماتی، امکانات ارتباطی و کشاورزی و با استفاده از فنون تصمیم گیری چند شاخصه مانند الکو، کوپراس، واسپاس و مولتی مورآ و نیز مجموعه ی ادغامی مانند میانگین رتبه ها، کالپند و پست بررسی و سطح بندی گردید. در نهایت نتایج سطح بندی استان به تفکیک کلیه ی شاخص ها با بهره گیری از نرم افزار ArcGIS10.4.1، به شکل نقشه ارایه شد. در پژوهش حاضر، توزیع جغرافیایی سطوح توسعه روستایی، وجود ناهماهنگی فضایی میان مناطق روستایی کشور را اثبات می کند. این ناهماهنگی، در سطح استان های کشور از نظر نماگرهای مورد بررسی در موضوعات مختلف قابل ملاحظه است. بیشتر شاخ صهای توسعه در نیمه های غربی، شمالی و شمال غربی و شمال شرقی و بخش هایی از مرکز و جنوب کشور متمرکز شده است؛ به گونه ای که شش ناحیه در مرتبه ای و در وضعیت بسیار مناسب، شش شهرستان در مرتبه دوم و مناسب، شش ناحیه در مرتبه سوم و نسبتا مناسب، شش ناحیه در مرتبه چهارم و نامناسب و هفت ناحیه در مرتبه پنجم و در وضعیت بیسیار نامناسب و به عبارتی موقعیت هشدار قرار گرفته اند.

کلیدواژه ها:

تحلیل ماتریس فضایی ، شکاف توسعه ، مناطق روستایی ، ایران